Wyrok NSA z dnia 2 lipca 1998 r., sygn. IV SA 1335/96

1. Wynikające z zastosowania art. 2 ustawy z dnia 13 lipca 1957 r. o zmianie dekretu z dnia 18 kwietnia 1955 r. o uwłaszczeniu i uregulowaniu innych spraw związanych z reformą rolną i osadnictwem rolnym /Dz.U. nr 39 poz. 174 ze zm./ - dla byłych właścicieli przejętego przez Państwo gospodarstwa - konsekwencje /utrata prawa własności gospodarstwa rolnego bez odszkodowania/ obligują nie tylko do wnikliwej oceny zgodności decyzji z przepisami ustawy, jak i wydanych z jej upoważnienia aktów wykonawczych, ale także do literalnej interpretacji ich istotnych postanowień.

2. Spod reżimu art. 2 cyt. ustawy ustawodawca wyłączył właścicieli gospodarstw rolnych, którzy zostali pozbawieni wolności za popełnione występki, a także zbrodnie. Tym bardziej więc z ochrony tego przepisu winni skorzystać obywatele polscy, którzy w następstwie działań podjętych przeciwko narodowi polskiemu deportowani zostali z kraju.

3. Zgodnie z par. 1 ust. 2 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 5 sierpnia 1961 r. w sprawie opuszczonych gospodarstw rolnych /Dz.U. nr 39 poz. 198 ze zm./ do gospodarstw rolnych opuszczonych nie zalicza się gospodarstw, których właścicielami są osoby nieletnie, ubezwłasnowolnione lub ograniczone w zdolnościach do czynności prawnych albo osoby powołane do służby wojskowej lub pozbawione wolności w wykonaniu zarządzenia właściwego organu.