Wyrok NSA z dnia 19 listopada 1993 r., sygn. III SA 727/93

Zgodnie przepisem art. 860 Kc istota spółki polega na spełnieniu dwóch podstawowych warunków, a mianowicie:

1/ wspólnicy zobowiązują się do dążenia do osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego i

2/ osiągnięcie celu wiąże się z uzyskaniem korzyści materialnych.

Powołany przepis przewiduje formę pisemną dla umowy jedynie dla celów dowodowych /ad probationem/ tj. nie zachowanie tej formy wywołuje jedynie skutki w sferze dowodowej nie ma natomiast znaczenia dla ważności czynności prawnej.

oddala skargę w przedmiocie opłaty skarbowej.

UZASADNIENIE

W toku kontroli przeprowadzonej przez inspektora kontroli skarbowej w młynie zbożowym w P. prowadzonym przez Władysława i Zbigniewa H. /ojca i syna/ ustalił on m.in., że prowadzący młyn nie uiścili opłaty skarbowej od zawartej umowy spółki cywilnej. Ze znajdującego się w aktach sprawy oświadczenia Władysława i Zbigniewa H. z dnia 12 maja 1992 r. /k. 4/ wynika, że każdy z nich wniósł po 150 mln zł w okresie od czerwca do grudnia 1990 r. na zakup budynku i maszyn oraz uruchomienie młyna, a w wyjaśnieniach z dnia 11 czerwca 1992 r. podali oni, że brakowało im wiedzy i doświadczenia w prowadzeniu rachunkowości i innych spraw prawnych i dlatego wynikły sprawy z nie zawarciem umowy spółki. Natomiast w żądaniu skierowania sprawy na drogę postępowania w sprawach zobowiązań podatkowych Władysław i Zbigniew H. zarzucili, że prowadzili działalność gospodarczą na zasadach gospodarstwa rodzinnego, a nie spółki cywilnej wyrazili także pogląd, iż zakup nieruchomości nie może przesądzać w rozumieniu art. 860 Kc, iż działalność jest prowadzona w formie spółki oraz podali, że nie spisywali żadnej umowy, nie określali swoich udziałów, ani też nie wskazywali we wnioskach do urzędów, że prowadzą działalność gospodarczą w formie spółki - potwierdzeniem tego faktu jest zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej z dnia 17 grudnia 1990 r. W tym miejscu należy nadmienić, że jak wynika ze znajdujących się w aktach 3 deklaracji w sprawie zgłoszenia obowiązku podatkowego - Władysław i Zbigniew H. określali swoją działalność, jako prowadzoną w formie spółki cywilnej. Po ponownym rozpatrzeniu sprawy - poprzednia decyzja została uchylona gdyż nie zawierała pełnego uzasadnienia i podana była niewłaściwa podstawa prawna co do stawki - Urząd Skarbowy w P. decyzją z dnia 11 stycznia 1993 r. wydaną na podstawie art. 104 Kpa oraz art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1989 r. o opłacie skarbowej /Dz.U. nr 4 poz. 23 ze zm./ i par. 58 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 lutego 1989 r. w sprawie opłaty skarbowej /Dz.U. nr 9 poz. 52 ze zm./ wymierzył opłatę skarbową w kwocie 2.100.000 zł od, jak podano, wniesionych przez Władysława i Zbigniewa H. wkładów na prowadzenie działalności gospodarczej w formie spółki cywilnej po 150 mln zł. W uzasadnieniu decyzji powołano się na oświadczenie z 12 maja 1992 r., wpis do ewidencji działalności gospodarczej z dnia 17 grudnia 1990 r., deklarację w sprawie zgłoszenia obowiązku podatkowego, treść wniosku o nadanie numeru statystycznego "Regon" /k. 84/, w którym podali, że prowadzą działalność w formie spółki cywilnej oraz na treść protokołu z kontroli i wyjaśnień podatników z dnia 11 czerwca 1992 r. podając, że z wyjaśnień tych jednoznacznie wynika zamiar osiągnięcia wspólnego celu gospodarczego w formie spółki cywilnej. Okoliczności powyższe, zdaniem organu podatkowego, dawały podstawy do uznania, iż działalność podatników prowadzona była i jest w formie spółki cywilnej i czynność ta podlegała opłacie skarbowej. Dodatkowo nadmieniono, że sporządzenie umowy na piśmie nie jest konieczną przesłanką do jej powstania. W odwołaniu od tej decyzji odwołujący zarzucili naruszenie przepisów prawa materialnego oraz art. 7, art. 77, art. 80 i art. 10 Kpa polegające na nie przeprowadzeniu dowodu z przesłuchania stron, wyrażono pogląd, że o statusie prawnym powinno decydować zaświadczenie o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej oraz zarzucili wyciąganie błędnych wniosków z ich wyjaśnień do protokołu kontroli i ponowili argumentację podnoszoną już w toku postępowania, iż ich intencją było prowadzenie działalności w formie rodzinnej, a nie spółki cywilnej. Izba Skarbowa w S. decyzją z dnia 22 kwietnia 1993 r. (...) utrzymała w mocy zaskarżoną decyzję. W uzasadnieniu ponowiono argumentację zawartą w decyzji organu I instancji, dodatkowo podając, iż art. 860-874 Kc nie przewidują możliwości prowadzenia działalności gospodarczej w formie rodzinnej. Na decyzję tę wniesiono skargę do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnosząc o jej uchylenie wraz z decyzją ja poprzedzającą, jako wydanych z naruszeniem art. 7-9 Kpa i art. 77 i art. 80 Kpa oraz art. 1 ust. 1 ustawy o opłacie skarbowej i par. 58 pkt 1 rozporządzenia z dnia 22 lutego 1989 r. w sprawie opłaty skarbowej. W uzasadnieniu skarżący ponowili dotychczas podnoszoną argumentację i podali dodatkowo, że zarówno gospodarstwo rolne, jak i działalność w zakresie młynarstwa prowadzą na zasadach gospodarstwa rodzinnego, każdy na własny rachunek oraz że decyzja dotycząca wymiaru opłaty skarbowej rzutuje na dotyczące ich inne kwestie podatkowe np. zwolnienia od podatku, a nawet z zakresu prawa rodzinnego i spadkowego.