Podstawy odpowiedzialności sprawozdawczo-finansowej

1. Odpowiedzialność organów nadzorczych, zarządzających i administrujących

Na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2006/46/WE z 14 czerwca 2006 r. (dalej dyrektywa 2006/46/WE)⁴³ państwa członkowskie Unii Europejskiej (UE)⁴⁴ zostały zobowiązane w ramach własnego, wewnętrznego ustawodawstwa do nałożenia na członków organów administrujących, zarządzających i nadzorczych w spółkach handlowych wspólnego obowiązku zapewnienia, by roczne sprawozdanie finansowe, roczne sprawozdanie z działalności oraz oświadczenie o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego były sporządzane i publikowane zgodnie z ściśle określonymi wymaganiami zawartymi w dyrektywie 2006/46/WE. Ponadto organy administrujące, zarządzające i nadzorcze zostały także zobowiązane do zapewnienia, by dokumentacja sprawozdawczo-finansowa, stosownie do rozporządzenia WE Nr 1606/2002⁴⁵, była zgodna z MSSF⁴⁶ tam, gdzie znajduje zastosowanie. Równolegle państwa członkowskie UE zostały także zobowiązane do stosowania własnych przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych w zakresie odpowiedzialności prawnej (cywilnej i karnej) wobec członków zasiadających w organach administrujących, zarządzających oraz nadzorczych spółek, powstałej w przypadku uchybienia przez nich obowiązkom sprawozdawczo-finansowym.

Regulacje, o których mowa wyżej, w tym regulacje zawarte w dyrektywie 2006/46/WE, zostały implementowane do polskiego sytemu prawnego ustawą z 18 marca 2008 r. o zmianie ustawy o rachunkowości⁴⁷, która w art. 1 pkt 4 wprowadziła do obecnie obowiązującej uor nowe przepisy zawarte w art. 4a uor. Znowelizowana ustawa o rachunkowości zawiera przepisy dotyczące odpowiedzialności wszystkich członków organów spółek oraz wprowadziła odpowiedzialność członków rad nadzorczych.

W myśl przepisu zawartego w art. 4a uor, kierownik jednostki oraz członkowie rady nadzorczej lub innego organu nadzorującego jednostki są zobowiązani do zapewnienia, aby sprawozdanie finansowe oraz sprawozdanie z działalności spełniały wymagania przewidziane uor. W tym zakresie odpowiadają oni solidarnie wobec spółki za powstałą szkodę wyrządzoną swoim działaniem lub zaniechaniem, które to zachowanie stanowi w świetle prawa naruszenie nałożonego na nich obowiązku.