Zasady rejestracji dla celów VAT przedsiębiorców zagranicznych w Polsce, sygn. Z.18.

ANDRZEJ MARKOWSKI

l państw należących do Wspólnoty Europejskiej,

l krajów należących do Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Norwegii, Islandii i Liechtensteinu),

l innych państw na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi.

A zatem podmioty gospodarcze z każdego z ww. państw mają prawo do zakładania i prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium RP. Podejmowanie tej działalności może polegać zarówno na zakładaniu przedsiębiorstwa głównego, jak i przedsiębiorstwa podległego (filii, agencji, oddziału oraz spółki córki). W odniesieniu do państw członkowskich wspomniana swoboda przedsiębiorczości dotyczy zarówno osób fizycznych (obywateli Unii Europejskiej, czyli obywateli z każdego państwa członkowskiego Wspólnoty), jak i osób prawnych (zarejestrowanych lub posiadających siedzibę w którymkolwiek z krajów Unii Europejskiej).

Jednakże korzystanie z możliwości działania w innym państwie musi być zgodne z warunkami określonymi przez ustawodawstwo państwa, w którym podmioty gospodarcze mają zamiar rozpocząć i prowadzić działalność gospodarczą, Oznacza to zastosowanie wobec przedsiębiorców zagranicznych takich samych zasad, jakie stosuje wybrane przez niego państwo wobec własnych obywateli i podmiotów gospodarczych. Jest to zakaz dyskryminacji ze względu na przynależność narodową, który polega na tym, że „zabroniona jest wszelka dyskryminacja obywatela z innego państwa członkowskiego mogąca wynikać z krajowych przepisów prawnych, regulacji albo praktyki (...). W szczególności zabrania się wydawania wszelkich przepisów krajowych, które faktycznie lub prawnie gorzej traktują obywatela innego państwa członkowskiego w stosunku do obywatela własnego znajdującego się w takiej samej sytuacji” (ETS 1996, C-101/94, KE v. Republika Włoska). A zatem swoboda przedsiębiorczości opiera się na zasadzie niedyskryminacji - to znaczy, że w odniesieniu do reguł działalności gospodarczej obywatele innego państwa traktowani są tak samo jak obywatele kraju przyjmującego (jest to tzw. klauzula narodowa lub klauzula traktowania narodowego). Reguła ta nie oznacza jednak, że działalność gospodarcza we wszystkich państwach prowadzona jest na identycznych warunkach. Kwestie dotyczące takich spraw, jak: formy działalności gospodarczej, wymogi kapitałowe dla rozpoczęcia działalności, czy wreszcie jej opodatkowanie, regulowane są zawsze przez ustawodawstwo krajowe. Przykładem może być obowiązująca zasada, że państwa Wspólnoty nie mają jednolitego systemu podatkowego i każde państwo autonomicznie kształtuje swoją politykę fiskalną, ustalając zasady i skalę opodatkowania. W praktyce znaczy to tylko tyle, że otwarcie firmy w innym wybranym państwie wiąże się z koniecznością dostosowania się do przepisów prawnych tego kraju. A zatem przedsiębiorcę zagranicznego, który chce się rozliczać z podatku od towarów i usług na terytorium RP, obowiązywać będą te same przepisy co podmioty krajowe. Zostało to zapisane w art. 13 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, z którego wynika, że osoby zagraniczne z państw członkowskich Unii Europejskiej, państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej oraz państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, które mogą korzystać ze swobody przedsiębiorczości na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, mogą podejmować i wykonywać działalność gospodarczą na takich samych zasadach jak obywatele polscy.