Ewidencja księgowa w spółkach osobowych

Za podstawową formę prowadzenia ewidencji uważa się podatkowe księgi przychodów i rozchodów, natomiast obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych powstaje, gdy przychody spółki za rok podatkowy wyniosą w walucie polskiej co najmniej równowartość 2 000 000 euro.

W 2017 r. obowiązek prowadzenia ksiąg rachunkowych dotyczy jednostek, których przychody za rok 2016, w przeliczeniu na złote, według kursu średniego euro NBP z 3 października 2016 r. (pierwszy roboczy dzień października), wyniosły 8 595 200 zł (2 000 000 euro × 4,2976 zł/euro).

Jednocześnie z art. 24a ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynika, że możliwość prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów obowiązuje w odniesieniu do:

● osób fizycznych,
● spółek partnerskich,
● spółek jawnych,
● spółek cywilnych,

których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne.

Skład osobowy spółek jawnych i spółek cywilnych jest więc istotnym elementem, który należy uwzględniać przy wyborze formy prowadzenia ewidencji księgowej przez te spółki. Jeśli zatem np. spółka jawna zaprowadzi na 2016 r. podatkową księgę przychodów i rozchodów, a w trakcie tego roku nastąpi w spółce zmiana osobowa tego rodzaju, że przystąpi do niej wspólnik niebędący osobą fizyczną, wówczas będzie konieczna zmiana formy prowadzonej ewidencji księgowej. W związku z taką zmianą wspólnika spółka jawna będzie miała obowiązek:

● sporządzić spis z natury oraz wykaz składników majątku,
● zamknąć podatkową księgę,
● zaprowadzić księgi rachunkowe.

Gdyby natomiast w wyniku zmian osobowych np. w spółce jawnej jej wspólnikami nadal pozostawały wyłącznie osoby fizyczne, to fakt zaistnienia tego rodzaju zmian nie będzie skutkował zmianą formy prowadzonej przez spółkę ewidencji księgowej, tj. spółka nadal będzie mogła prowadzić podatkową księgę przychodów i rozchodów, do momentu nieprzekroczenia przychodów stanowiących równowartość 2 000 000 euro.