Lokata środków finansowych w transakcje opcji walutowych - ryzyka prawne i finansowe
Transakcje opcji walutowych są w praktyce traktowane przez przedsiębiorców jako szczególnego rodzaju lokata kapitału, służąca zabezpieczeniu transakcji eksportowych w warunkach umacniania się złotówki. Ponadto wykorzystanie działającego tutaj mechanizmu tzw. dźwigni finansowej pozwala na uzyskanie znacznej stopy zwrotu z inwestycji. Jednak istota i losowy charakter umów opcji przesądzają o tym, że niemożliwe jest w momencie ich zawarcia określenie ostatecznej wysokości zobowiązań, które mogą powstać z tego typu transakcji. W ostatnich latach takie transakcje były zawierane przez przedsiębiorców/inwestorów liczących na duże zyski. Jednak finalne rozliczenie tych transakcji doprowadziło niejednokrotnie wiele prężnie działających firm do upadłości. Ponadto duży stopień ryzyka tych inwestycji spowodował, że umowy te stały się także przyczyną wielu sporów między bankami a przedsiębiorcami. Na czym polega istota i charakter umów opcji walutowych? Jakie są zasady ich rozliczania oraz ryzyko prawno-finansowe wiążące się z ich zawarciem?
Terminowe operacje finansowe polegają na tym, że ich uczestnicy zobowiązują się do zakupu lub sprzedaży w określonym terminie tzw. instrumentów finansowych o określonej jakości i ilości, po cenie (lub według kursu, stopy procentowej bądź indeksu) określonej w umowie. W przypadku opcji walutowych występuje ponadto zobowiązanie do dokonania sprzedaży bądź zakupu danej waluty w określonym terminie, po określonej cenie, ale wówczas tylko jedna ze stron jest zobowiązana na podstawie umowy, natomiast druga strona ma uprawnienie do domagania się sprzedaży bądź kupna.
Należy przyjąć, że umowa opcji jest umową o charakterze powszechnym, co oznacza, że jej stroną mogą być wszystkie podmioty posiadające zdolność prawną. W ramach umowy opcji wystawca opcji zobowiązuje się przyjąć na siebie ryzyko wykonania opcji w przypadku osiągnięcia przez kurs walutowy określonego poziomu. Spełnienie świadczenia przez wystawcę opcji uzależnione jest od zdarzenia losowego - wzrostu lub spadku ceny instrumentu bazowego (kursu terminowego waluty). Zgodnie z mechanizmem działania takiej umowy, jeżeli kurs walutowy zmieni się na niekorzyść wystawcy, będzie on zmuszony kupić bądź sprzedać daną walutę po cenie odpowiednio wyższej niż cena rynkowa. Ze względu zaś na to, że teoretycznie możliwość zmiany kursu jest nieograniczona, nieograniczony charakter ma również ryzyko ponoszone przez wystawcę.