Jak wypełnić ustawowy obowiązek posiadania polityki rachunkowości
Podstawą prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdania finansowego jednostek podlegających przepisom ustawy o rachunkowości (dalej uor) jest polityka rachunkowości. Zasady prowadzenia ksiąg rachunkowych oraz sporządzania sprawozdania finansowego zostały określone w ustawie o rachunkowości. Część tych zasad należy bezwzględnie stosować w rachunkowości wszystkich jednostek gospodarczych. Są to tzw. zasady ogólne, wynikające bezpośrednio z przepisów ustawy o rachunkowości. Stosowanie pozostałych zasad, tzw. zasad szczegółowych, zależy od decyzji jednostki. Zasady te obejmują m.in. zasady wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego, a także zasady techniczno-organizacyjne, dotyczące sposobu prowadzenia ksiąg rachunkowych i ich ochrony.
Wstęp
To zasady szczegółowe są przedmiotem polityki rachunkowości, w szczególności w zakresie, w jakim jednostka ma możliwość wyboru w ramach przepisów ustawy o rachunkowości.
Odpowiedzialność za wywiązywanie się z obowiązków w zakresie rachunkowości określonych ustawą o rachunkowości, w tym również z tytułu nadzoru, ponosi kierownik jednostki. W ramach tego obowiązku kierownik jednostki ustala dokumentację opisującą przyjętą przez jednostkę politykę rachunkowości. Dokumentacja polityki rachunkowości powinna być opisana w języku polskim.
Jakimi zasadami należy się kierować przy prowadzeniu ksiąg rachunkowych?
Do prowadzenia ksiąg rachunkowych i sporządzania sprawozdania finansowego należy bezwzględnie stosować tzw. zasady ogólne. Są to:
● zasada wyższości treści nad formą (art. 4 ust. 2 uor),
● zasada ciągłości (art. 5 ust. 1 uor),
● zasada kontynuacji działalności (art. 5 ust. 2 uor),
● zasada memoriału (art. 6 ust. 1 uor),
● zasada współmierności (art. 6 ust. 2 uor),
● zasada ostrożnej wyceny (art. 7 uor),
● zasada istotności (art. 8 ust. 1 uor).
Co oznacza stosowanie tych zasad w praktyce?
Zasada wyższości treści nad formą oznacza konieczność ujmowania w księgach rachunkowych operacji gospodarczych zgodnie z ich treścią ekonomiczną, a nie z formą prawną. Uwarunkowuje to wierne odzwierciedlenie rzeczywistości gospodarczej. Klasycznym przykładem stosowania tej zasady jest wykazanie przedmiotu leasingu finansowego w księgach leasingobiorcy niezależnie od prawa własności. W przypadku klasyfikacji transakcji należy się kierować definicją podstawowych składników sprawozdania finansowego, czyli to nie tytuł prawny powinien być podstawą ujmowania składników w księgach rachunkowych. Wymaga to od księgowych zdroworozsądkowego podejścia i obiektywnej oceny zdarzeń gospodarczych.