2. Wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów - charakterystyka, obowiązki dokumentacyjne i sprawozdawcze
Polscy podatnicy VAT kupujący towary od zagranicznych podatników dokonują wewnątrzwspólnotowego nabycia. Transakcje te powodują obowiązek naliczenia VAT oraz niosą ze sobą dodatkowe obowiązki dokumentacyjne i sprawozdawcze.
Przez wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów należy rozumieć nabycie prawa do rozporządzania jak właściciel towarami, które w wyniku dokonanej dostawy są wysyłane lub transportowane na terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium państwa członkowskiego rozpoczęcia wysyłki lub transportu przez dokonującego dostawy, nabywcę towarów lub na ich rzecz.
Zanim jednak dany podmiot (podatnik VAT czynny) dokona pierwszej transakcji wewnątrzwspólnotowej, musi spełnić określony obowiązek rejestracyjny. Polega on na zawiadomieniu naczelnika urzędu skarbowego w zgłoszeniu rejestracyjnym VAT-R o zamiarze rozpoczęcia wykonywania tych czynności. Podatnik uzyskuje wtedy status podatnika VAT UE.
Podmioty zarejestrowane jako podatnicy VAT UE podają numer, pod którym są zidentyfikowane na potrzeby podatku, i są obowiązane do posługiwania się tym numerem, poprzedzając go kodem PL. Posługując się numerem identyfikacyjnym, nabywca wskazuje dostawcy, że jest podatnikiem VAT odpowiedzialnym za rozliczenie VAT od wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów w swoim kraju. Numer identyfikacyjny VAT kontrahenta należy zamieszczać na fakturach, w kwartalnych informacjach podsumowujących oraz w innych dokumentach związanych z obrotem handlowym towarami, dokonywanym między państwami Unii Europejskiej.
W przypadku zaprzestania przez podmiot zarejestrowany jako podatnik VAT UE wykonywania czynności wewnątrzwspólnotowych należy zgłosić na piśmie ten fakt naczelnikowi urzędu skarbowego poprzez aktualizację zgłoszenia rejestracyjnego w terminie 15 dni od dnia zaprzestania czynności. Jest to podstawa do wykreślenia danego podmiotu z rejestru jako podatnika VAT UE. Wykreślenie podmiotu z rejestru może nastąpić także wtedy, gdy podatnik nie złoży za sześć kolejnych miesięcy lub za dwa kolejne kwartały deklaracji podatkowej.