Jak rozliczać bonusy udzielane lub otrzymywane za pośrednictwem podmiotu trzeciego

Uwagi wstępne - kiedy bonus jest rabatem, a kiedy premią pieniężną

Przyjmijmy, że przez bardzo ogólnie zdefiniowane pojęcie bonusów rozumieć będziemy wszelkie możliwe kwoty, które sprzedawcy wypłacają nabywcom w celu zintensyfikowania sprzedaży. W zależności od przypadku bonusów udziela się bowiem w celu przekonania nowych kontrahentów do nawiązania współpracy, w celu zmotywowania dotychczasowych nabywców do kupowania jeszcze większej ilości towarów i usług, zrekompensowania niższej jakości towarów itp. Natomiast z perspektywy czasu bonusy można uwzględniać "z góry", tj. już w cenach widniejących na fakturach pierwotnych, lub można udzielać ich odpowiednio później, tj. uzależnić je od spełnienia określonych warunków, np. od dokonania zakupów w określonej ilości i/lub wartości.

W sytuacji gdy wypłacany bonus dotyczy ściśle określonych towarów czy usług, tj. obniża wartość dokonanych transakcji i wiadomo, jakich konkretnie towarów lub usług dotyczy, mamy do czynienia z rabatem dla celów VAT. Dochodzi wtedy do obniżenia ceny, tj. w konsekwencji również podstawy opodatkowania i kwoty VAT należnego (chyba że transakcja jest zwolniona z VAT lub podlega opodatkowaniu według stawki 0%). Co do zasady fakt ten należy odpowiednio udokumentować, a więc albo wykazać odpowiednio niższe ceny na fakturze pierwotnej, albo wystawić fakturę korygującą. Oczywiście rabat może mieć charakter zbiorczy, tj. może dotyczyć wielu dostaw zrealizowanych w danym okresie, co można z kolei udokumentować jedną zbiorczą fakturą korygującą.