Emerytura w niższym wieku

Michał Culepa

prawnik, specjalista ds. prawa pracy

Piotr Żukowski

"Piotr Żukowski - Doradztwo prawne"

Ustawa z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (DzU z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.; dalej: ustawa emerytalna) różnicuje sytuację wykonujących tego rodzaju pracę osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. oraz urodzonych przed 1 stycznia 1949 r.

Dla osób należących do pierwszej ze wspomnianych grup zostały ustanowione emerytury pomostowe (art. 24 ust. 2 ustawy emerytalnej). Są one uregulowane w ustawie z 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (DzU nr 237, poz. 1656 ze zm.). Przepisy te obowiązują jednak od niedawna, a zatem nie miały jeszcze szansy stać się przedmiotem interesującego orzecznictwa Sądu Najwyższego. Przypadki szczególne, w których również osoby urodzone po 31 grudnia 1948 r. mogą nabyć w drodze wyjątku, po spełnieniu określonych warunków, prawo do emerytury w niższym wieku, zostały omówione dalej.

Jeżeli zaś chodzi o osoby urodzone przed 1 stycznia 1949 r., to co do zasady przysługuje im emerytura, jeżeli spełniły łącznie następujące warunki: osiągnęły wiek emerytalny wynoszący co najmniej 60 lat dla kobiet i co najmniej 65 lat dla mężczyzn oraz mają okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn (art. 27 ustawy emerytalnej).

Szczególna sytuacja prawna ubezpieczonych, będących pracownikami, którzy byli zatrudnieni w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wyraża się w tym, że przysługuje im emerytura w wieku niższym. Granica ta nie jest dla wszystkich pracowników jednolita. Wiek, w którym poszczególne kategorie osób zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze mogą przejść na omawianą emeryturę, sprecyzowany jest w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (DzU nr 8, poz. 43 ze zm.; dalej: rozporządzenie z 1983 r.).