Wszystko o urlopach wypoczynkowych
Urlop wypoczynkowy to niezbywalny przywilej każdego pracownika. Możliwość wypoczynku, w czasie którego jest zachowane prawo do wynagrodzenia, posiadają wszystkie osoby świadczące pracę na podstawie umowy o pracę, spółdzielczej umowy o pracę, powołania, wyboru czy mianowania. Takie uprawnienie zagwarantowano bezpośrednio w Konstytucji RP i jest ono jedną z podstawowych zasad prawa pracy. Aby prawidłowo realizować tę zasadę, urlop musi być wykorzystany w naturze, co zasadniczo wyklucza jakiekolwiek finansowe rekompensaty wypłacane w zamian za urlop. Jedynie w przypadku, gdy następuje rozwiązanie stosunku pracy, a wykorzystanie urlopu w naturze jest niemożliwe, pracodawca ma obowiązek wypłacić ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane dni płatnego wypoczynku.
I. Nabywanie prawa do urlopu wypoczynkowego
Urlop wypoczynkowy jest to coroczny, płatny, nieprzerwany okres zwolnienia pracownika z obowiązku świadczenia pracy u danego pracodawcy. Urlop wypoczynkowy pełni funkcję ochronną, a jego celem jest regeneracja sił po okresie świadczenia pracy. Pracownik nie może zrzec się przysługującego mu urlopu ani przekazać go innej osobie. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z 7 lutego 1967 r. (I PR 53/67, OSP 1967/12/287).
1. Osoby uprawnione do urlopu
Prawo do urlopu wypoczynkowego przysługuje corocznie każdej osobie wykonującej pracę w ramach stosunku pracy, bez względu na podstawę prawną jego powstania (umowa o pracę, spółdzielcza umowa o pracę, mianowanie, powołanie, wybór - art. 152 § 1 Kodeksu pracy). Urlop wypoczynkowy nie przysługuje zatem osobom wykonującym pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, np. wykonującym pracę na podstawie umowy zlecenia lub o dzieło. W przypadku umów cywilnoprawnych prawo do dni wolnych może zostać przyznane jedynie na podstawie zapisów w umowie.
2. Pracownicy podejmujący pracę po raz pierwszy
Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, w wymiarze 1/12 wymiaru urlopu przysługującego mu po przepracowaniu roku . Mimo że przepisy te obowiązują od kilku lat, pracodawcom nadal sporo kłopotów sprawia ustalenie, kiedy upływa miesiąc pracy.