Uznawanie umów o dzieło za umowy zlecenia - wnioski z orzecznictwa sądowego

W większości przypadków umowy o dzieło nie podlegają obciążeniom składkowym, podczas gdy umowy zlecenia i umowy o świadczenie usług są z reguły oskładkowane (z pewnymi, niewielkimi wyjątkami). Ta różnica powoduje, że w trakcie kontroli ZUS przeważa tendencja do kwalifikowania umów o dzieło jako umów innego rodzaju. Skutkiem takiej kwalifikacji jest wydawanie decyzji nakazujących podmiotom stosującym umowy o dzieło (m.in. pracodawcom) opłacenie zaległych składek na ubezpieczenia społeczne.

Podstawowe różnice między umową o dzieło a innymi umowami cywilnoprawnymi

W umowie o dzieło strony umawiają się na osiągnięcie konkretnego rezultatu, ściśle uzgodnionego w umowie (art. 627 ustawy - Kodeks cywilny). Przedmiotem umowy o dzieło są rezultaty (dzieło) materialne (np. sporządzenie bilansu, pomalowanie pokoju) lub rezultaty (dzieło) niematerialne, znajdujące jednak odzwierciedlenie w rzeczy (np. utwór muzyczny).

Dzieło powinno mieć postrzegalny kształt (rezultat). Dlatego niedopuszczalne jest zawarcie umowy o dzieło w celu uzyskania rezultatów niematerialnych, które nie znajdują urzeczywistnienia w rzeczy, np. zobowiązanie do poprawy renomy firmy czy utrwalenia pozytywnego wizerunku firmy. Natomiast umowa zlecenia i umowa o świadczenie usług to umowy, w przypadku których liczy się staranność w działaniu ze strony wykonawcy umowy (chociaż wskazanie efektu nie jest wykluczone). Umowa zlecenia dotyczy czynności prawnych, a umowa o świadczenie usług czynności faktycznych. Poza tym konstrukcja prawna tych umów jest identyczna, dlatego często stosuje się nazwę "umowa zlecenia" dla obydwu rodzajów umów.