ZAWIERANIE UMÓW CYWILNOPRAWNYCH Z WŁASNYM PRACOWNIKIEM

● rozdzielenie zadań między umowę o pracę a umowę cywilną

● skutki w zakresie ubezpieczeń społecznych

Zatrudnienie może być wykonywane na różnych podstawach - pracowniczych i cywilnoprawnych. O wyborze rodzaju podstawy prawnej zatrudnienia decydują zainteresowane strony, kierując się nie tyle przesłanką przedmiotu zobowiązania, ile sposobu jego realizacji (por. wyrok SN z 13 kwietnia 2000 r., I PKN 594/99).

Jeśli zawarta z pracownikiem dodatkowa umowa (najczęściej nazywana zleceniem) wykazuje cechy wspólne dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego, niezbędne jest rozpoznanie i wskazanie cech przeważających danej umowy. Jeżeli zatem w treści tego dodatkowego stosunku prawnego łączącego strony (ocenianego nie tylko przez samą treść umowy, ale przede wszystkim przez sposób jej wykonywania) przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy określone w art. 22 § 1 k.p. (wykonywanie za wynagrodzeniem pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę), to mamy do czynienia z zatrudnieniem na podstawie stosunku pracy, bez względu na nazwę umowy zawartej przez strony. I odwrotnie, jeżeli w treści stosunku prawnego nie przeważają cechy charakterystyczne dla stosunku pracy, to nie można przyjąć, aby taki stosunek prawny łączył strony. Umowa, na podstawie której jest świadczona praca, nie może więc mieć mieszanego charakteru łączącego elementy umowy o pracę i umowy cywilnoprawnej. Oceny, czy cechy charakterystyczne dla stosunku pracy mają charakter przeważający, należy dokonywać na podstawie wszelkich okoliczności sprawy (por. postanowienie SN z 13 listopada 2008 r., II UK 209/08, niepubl.).

Jeśli natomiast zawarta z własnym pracownikiem dodatkowa umowa cywilnoprawna wykazuje wspólne cechy dla umowy o pracę i umowy prawa cywilnego z jednakowym nasileniem, o jej typie (rodzaju) decyduje zgodny zamiar stron i cel umowy, który może być wyrażony także w nazwie umowy, a przy kwalifikacji prawnej umowy należy uwzględniać okoliczności istniejące w chwili jej zawierania (por. wyrok SN z 18 czerwca 1998 r., I PKN 191/98, OSNP 1999/14/449).