KODEKS PRACY. KOMENTARZ DLA PRAKTYKÓW.

Waldemar Gujski, Piotr Żukowski

Rozdział II

Podstawowe zasady prawa pracy

Rozdział II Działu I k.p. zawiera katalog podstawowych zasad prawa pracy. Już samo ich usytuowanie na początku Kodeksu pracy zaraz po postanowieniach ogólnych ma w zamyśle ustawodawcy stanowić wytyczną działania i wskazówkę interpretacyjną przy wykładni dalszych przepisów dla wszystkich podmiotów stosujących prawo pracy w praktyce, tj. przede wszystkim stron stosunku pracy (pracowników i pracodawców), sądów pracy, Państwowej Inspekcji Pracy, ale także innych organów państwa. I tak właśnie należy je traktować.

Art. 10. § 1. Każdy ma prawo do swobodnie wybranej pracy. Nikomu, z wyjątkiem przypadków określonych w ustawie, nie można zabronić wykonywania zawodu.

§ 2. Państwo określa minimalną wysokość wynagrodzenia za pracę.

§ 3. Państwo prowadzi politykę zmierzającą do pełnego produktywnego zatrudnienia.

1. Przepis art. 10 § 1 zd. 1 k.p. jest potwierdzeniem wynikającej z art. 65 ust. 1 Konstytucji RP zasady swobody zatrudnienia. Należy przede wszystkim zaznaczyć, że pomimo kategorycznego sformułowania nie kreuje on roszczenia o nawiązanie stosunku pracy ani obowiązku przyjęcia danej osoby do pracy (wyrok NSA z 12 maja 2000 r., II SA 143/00, Pr. Pracy 2000/7/40).

Z analizowanej regulacji wynika przede wszystkim autonomia stron w zakresie tego, czy i z jakim podmiotem chcą związać się stosunkiem pracy. Swoboda pracownika jest tu w zasadzie nieograniczona. Pracodawca musi natomiast tak przeprowadzić proces do zatrudnienia, aby nie narazić się na zarzuty dyskryminacji (art. 11 oraz 18-18 k.p.). Artykuł 18 k.p. wyraźnie stanowi, że , w szczególności bez względu na płeć, wiek, niepełnosprawność, rasę, religię, narodowość, przekonania polityczne, przynależność związkową, pochodzenie etniczne, wyznanie, orientację seksualną, a także bez względu na zamiar zatrudnienia się na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub w niepełnym wymiarze czasu pracy.