Świadczenia dla byłego pracownika. Podmioty uprawnione do świadczeń po ustaniu stosunku pracy

Przedstawienie i charakterystykę podmiotów uprawnionych do świadczeń majątkowych po ustaniu stosunku pracy poprzedzimy krótkim omówieniem pojęcia stosunek pracy. W Kodeksie pracy ustawodawca nie zamieścił definicji pojęcia „stosunek pracy”. W sposób ogólny na najważniejsze jego cechy wskazuje art. 22 § 1 k.p., stwierdzając, że przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudnienia pracownika za wynagrodzeniem. Źródłem powstania stosunku pracy może być umowa (umowa o pracę, umowa w celu przygotowania zawodowego, spółdzielcza umowa o pracę), co występuje najczęściej lub akt administracyjny (mianowanie i powołanie) oraz akt wyboru na określone stanowisko.

Prawny stosunek pracy powstaje na zasadzie swobodnego i dobrowolnego zawarcia, niezależnie od formy, w jakiej zawarcie to następuje, przy czym wola jego zawarcia może być wyrażona w sposób wyraźny lub dorozumiany (przez przyjęcie mianowania, aktu powołania, dopuszczenie do pracy).

Zobowiązaniowy stosunek pracy cechuje równość stron tego stosunku. Oznacza to, że żadna ze stron nie może ustalić i dokonywać zmiany istotnych elementów jego treści w sposób niekorzystny dla drugiej strony bez jej zgody, a w razie braku takiej zgody wszystkie tego rodzaju zmiany muszą być poprzedzone wypowiedzeniem dotychczasowych warunków.