POWSZECHNE UBEZPIECZENIE W NARODOWYM FUNDUSZU ZDROWIA

Powyższa ustawa ma usunąć podstawowe wady dotychczasowego systemu, „usunąć mechanizmy powstawania patologii związanych z funkcjonowaniem kas chorych” oraz zapewnić zbudowanie jednolitego systemu udzielania świadczeń zdrowotnych o ustalonym standardzie na terenie całego kraju. Ocena, czy założenia te udało się osiągnąć, będzie możliwa dopiero po pewnym czasie funkcjonowania nowych regulacji prawnych. Intencją opracowania jest prezentacja rozwiązań zawartych w nowej ustawie, wytłumaczenie zasad, na których opiera się zmodyfikowany system oraz wyjaśnienie sposobu, w jaki pacjenci i świadczeniodawcy będą mogli w tym systemie uczestniczyć. Ilekroć w dalszej treści używamy pojęcia „ustawa” bez bliższego doprecyzowania - chodzi o ustawę z 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia, kiedy natomiast przywoływana jest ustawa z 6 lutego 1997 r. o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym (Dz.U. Nr 28, poz. 153 ze zm.) - używany jest skrót „ustawa o puz”.

Zmiana zasad funkcjonowania systemu nie wpływa - co do zasady - na dotychczas posiadane uprawnienia do świadczeń zdrowotnych. Osoby, które pod rządami ustawy o puz były ubezpieczone, są automatycznie traktowane jako osoby ubezpieczone na gruncie nowej ustawy.

System, który obowiązuje od 1 kwietnia 2003 r., stanowi więc kontynuację dotychczasowego. Katalog zasad wprost wymienionych przez ustawę, na których oparty jest system, uległ jednak pewnemu zmodyfikowaniu. Ustawa mówi o zasadzie równego traktowania obywateli i solidarności społecznej. Niezależnie od wszystkich dyskusji, jakie mogą towarzyszyć interpretacji tych pojęć, można uznać, (przyjmujemy w uproszczeniu, że jest to generalna reguła systemu). Realizacji zasady równości należy szukać także w zapewnieniu wszystkim obywatelom dostępu do jednakowych świadczeń udzielanych na jednakowych zasadach, ale „równy dostęp do świadczeń” jest traktowany przez ustawę jako odrębna od zasady równości reguła systemu. Łatwiej jest potwierdzić, że system ubezpieczenia zdrowotnego opiera się na drugiej z wymienionych zasad - zasadzie sprawiedliwości społecznej rozumianej w taki sposób, że wszyscy finansują świadczenia dla niektórych (społecznie najbardziej potrzebujących - czyli chorych). Każdy z nas wypełniając roczne rozliczenie podatkowe (PIT) konstatuje, że składka „na kasę chorych” pomniejszała dochody o niemałą sumę. Może pojawić się wtedy taka myśl, że „tyle zapłaciłem, a tak niewiele skorzystałem”. Ale w tym właśnie wyraża się owa sprawiedliwość społeczna, bo chociaż nie byłem u lekarza przez cały rok albo bywałem bardzo rzadko, to jednak w tym czasie z moich składek finansowane były świadczenia dla innych bardziej potrzebujących pacjentów. Kiedyś sytuacja może się odwrócić.