Odpowiedzialność materialna pracowników

Pracodawca w swojej działalności może ponieść szkodę, stratę w mieniu, które można określić jako uszczerbek majątkowy, oznaczający zmniejszenie majątku pracodawcy wskutek pewnego zdarzenia.

Uszczerbek w majątku pracodawcy może polegać na zmniejszeniu się jego majątku przez ubytek, utratę lub zniszczenie poszczególnych składników (np. pieniędzy, sprzętu) albo przez ich uszkodzenie lub obniżenie wartości. Może także powstać na skutek zwiększenia się pasywów finansowych (powstanie nowych zobowiązań lub zwiększenie już istniejących). Istotną rolę odgrywa tu zachowanie pracowników, właściwe wykonywanie przez nich obowiązków pracowniczych, dbanie o dobro zakładu pracy, ochrona mienia pracodawcy, zachowanie w tajemnicy informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę.

Zasady odpowiedzialności materialnej pracowników zostały unormowane w dziale piątym Kodeksu pracy w art. 114-127. Regulacja powyższa ma zastosowanie do wszystkich pracowników, co oznacza, iż dotyczy zatrudnionych na podstawie umów o pracę, powołania, mianowania, wyboru, spółdzielczej umowy o pracę. Wskazane przepisy obejmują również osoby wykonujące pracę nakładczą. Powyższe przepisy, z mocy Prawa spółdzielczego, stosuje się do odpowiedzialności odszkodowawczej członków zarządu i rad nadzorczych spółdzielni. Nie znajdują one natomiast zastosowania do odpowiedzialności materialnej osób świadczących pracę z umów cywilnoprawnych (zlecenia, umowy o dzieło, kontraktu menedżerskiego). Odpowiedzialność materialna żołnierzy, funkcjonariuszy i pracowników policji oraz służby więziennej uregulowana jest innymi przepisami.

Do odpowiedzialności materialnej pracowników zasady prawa cywilnego mają zastosowanie tylko wówczas, gdy przepisy Kodeksu pracy wyraźnie do nich odsyłają (art. 291 § 3 k.p.) lub wtedy, gdy dotyczą kwestii nie unormowanych przepisami prawa pracy, pod warunkiem że nie są w sprzeczności z zasadami prawa pracy. W zakresie odpowiedzialności materialnej