Jak prawidłowo zaplanować i rozliczyć czas pracy

Czas pracy: W artykule opisano podstawowe zasady, którymi powinna kierować się osoba układająca grafiki czasu pracy pracownikom. Wskazano także najczęstsze nieprawidłowości, jakie są popełniane przy sporządzaniu grafików. Przedstawiony wzór ewidencji czasu pracy z całą pewnością ułatwi dokumentowanie czasu pracy. Ostatnia część opracowania ukazuje na przykładach, jak powinien zostać rozliczony czas pracy, a przede wszystkim, jaka rekompensata przysługuje za pracę w godzinach nadliczbowych.

Czas pracy to czas, w którym pracownik pozostaje w dyspozycji pracodawcy w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym do wykonywania pracy (art. 128 § 1 k.p.). Nie jest to więc jedynie czas faktycznego wykonywania pracy. Zalicza się do niego np.: czas niezbędnego przygotowania do pracy, pobrania narzędzi z magazynu, jeśli stanowi to obowiązek pracownika.

Jeżeli pracownik musi poprzedzić rozpoczęcie pracy czynnościami związanymi ze zdawaniem lub przejmowaniem zmiany i następnie dopiero przystępuje do stanowiska pracy, okres pozostawania w dyspozycji pracodawcy rozpoczyna się z reguły z chwilą stawienia się pracownika w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę do świadczenia pracy, a kończy z upływem dniówki roboczej lub wyjątkowo później - w momencie zaprzestania wykonywania dodatkowych czynności zleconych przez pracodawcę (w razie polecenia pracy w godzinach nadliczbowych) - uchwała SN z 18 marca 1998 r. (sygn. akt III ZP 20/97; OSNAPiUS 1998/21/619).

Oprócz okresów świadczenia pracy do czasu pracy zalicza się także inne okresy, jak np. co najmniej 15-minutową przerwę (art. 134 k.p.), przerwy na karmienie piersią (art. 187 k.p.), czas trwania szkolenia w zakresie bhp (art. 237 § 3 k.p.), czy też czas niewykonywania pracy w związku z przeprowadzaniem badań okresowych lub kontrolnych (art. 229 § 3 k.p.). Natomiast czas podróży służbowej jest zaliczany do czasu pracy jedynie w sytuacji, gdy odbywa się ona w czasie, w którym pracownik świadczyłby pracę zgodnie z harmonogramem czasu pracy. Pozostały okres podróży służbowej nie stanowi czasu pracy - wyrok SN z 27 października 1981 r. (sygn. akt I PR 85/81; OSNCP 1982/5-6/76).