Odpowiedzialność członków zarządu za należności z tytułu składek ZUS

Rola zarządu spółki kapitałowej

Zarząd w spółce kapitałowej może składać się z jednego albo większej liczby członków, którzy są wspólnikami (akcjonariuszami) spółki, czy też wywodzą się spoza tego grona. Co istotne, w każdej spółce z o.o., jak też w spółce akcyjnej zarząd jest podstawowym organem wykonawczym - powołuje się go obligatoryjnie. Na podstawie regulacji ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (Dz.U. nr 94, poz. 1037; dalej: k.s.h.) należy stwierdzić, że celem działania zarządu spółki kapitałowej jest prowadzenie spraw spółki (wykonywanie czynności związanych z wewnętrznymi stosunkami spółki - w praktyce ogranicza się to przede wszystkim do podejmowania czynności faktycznych i organizacyjnych) i jej reprezentowanie na zewnątrz (art. 201 § 1 k.s.h. - w odniesieniu do sp. z o.o. oraz art. 368 § 1 k.s.h. - w odniesieniu do S.A). Jest on również organem wykonawczym wobec uchwał zgromadzenia wspólników, a w pewnych przypadkach rady nadzorczej i komisji rewizyjnej.

Zaległości w ZUS

Do regulowania składek za pracowników zobowiązany jest płatnik będący co do zasady pracodawcą. Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585; dalej: ustawa systemowa), składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe za ubezpieczonych (w tym pracowników) obliczają, rozliczają i przekazują co miesiąc do ZUS w całości płatnicy składek. Zgodnie z powyższym pracodawca, który zatrudnia pracowników, jest dla nich płatnikiem składek na ubezpieczenia społeczne, co oznacza, że jest on zobowiązany do obliczenia, pobrania i wpłacenia składek we właściwej wysokości na rachunek ZUS, w wymaganym terminie. Regulacja art. 47 ust. 1 ustawy systemowej stanowi, że płatnik składek (spółka kapitałowa) przesyła w tym samym terminie deklarację rozliczeniową, imienne raporty miesięczne oraz opłaca składki za dany miesiąc, co do zasady nie później niż do 15. dnia miesiąca następującego po miesiącu, którego dotyczą składki. W przypadku braku zapłaty prawidłowo obliczonych składek w wyznaczonym do tego terminie mamy do czynienia z powstaniem zaległości publicznoprawnych. Należność taka jest jednocześnie oprocentowana, a odsetki liczone są począwszy od następnego dnia po terminie płatności składki do dnia wpłaty przedmiotowej kwoty na rzecz ZUS (licząc łącznie z tym dniem). Zgodnie z art. 23 ust. 1 ustawy systemowej, od nieopłaconych w terminie składek należne są od płatnika składek odsetki za zwłokę, na zasadach i w wysokości określonych w Ordynacji podatkowej. Wielkość odsetek za zwłokę określona w ten sposób jest równa sumie 200% podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2%, z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8% (stanowi o tym art. 56 § 1 o.p) - i wynosi obecnie 14% kwoty zaległości w stosunku rocznym. Składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata, nieopłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Ustawodawca określił również terminy, po których należności z tytułu nieopłaconych składek ulegają przedawnieniu. Zgodnie z art. 24 ust. 2 ustawy systemowej, należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 5 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne - czyli następnego dnia po terminie płatności. Jednocześnie wprowadzono także przepisy szczególne, na podstawie których bieg terminu przedawnienia ulega przerwaniu albo zawieszeniu.