Zwrot dopłat

dr Artur Nowacki

wykładowca na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego, współpracownik kancelarii Allen & Overy, A. Pędzich Sp. k.

Chodzi zwłaszcza o dopuszczalność ukształtowania dopłat jako bezzwrotnych, rezygnację z wymagania zachowania pokrycia kapitału zakładowego przy ich zwrocie, zwrot nierównomierny, czy walutę zwrotu. Wątpliwości budzi praktykowana w obrocie kolejność czynności ogłoszenia o zamiarze zwrotu oraz uchwały o zwrocie dopłat.

Zwrot dopłat oznacza powstanie wierzytelności wspólnika wobec spółki z o.o. o zwrot uiszczonych dopłat. Na potrzeby omawianych przepisów na równi ze zwrotem dopłat należy traktować uchylenie wymagalności dopłat, które nie stały się jeszcze wymagalne lub które wprawdzie stały się wymagalne, ale nie zostały przez wspólnika uiszczone².

Od zwrotu dopłat należy odróżnić nadejście terminu wymagalności wierzytelności o zwrot dopłat. Zgodnie z art. 455 k.c., w braku odpowiedniego postanowienia w umowie spółki lub w decyzji o zwrocie dopłat, wierzytelność ta stanie się wymagalna niezwłocznie po wezwaniu spółki przez wspólnika do świadczenia. Od zwrotu dopłat należy także odróżnić zaspokojenie wierzytelności o zwrot dopłat. Odpowiednio, termin zwrotu dopłat należy odróżnić od terminu wymagalności wierzytelności o zwrot oraz od terminu jej zaspokojenia.

Kompetencja do powzięcia decyzji o zwrocie dopłat

Zgodnie z art. 228 pkt 5 k.s.h., zwrot dopłat wymaga uchwały wspólników. Uchwała może zostać powzięta także poza zgromadzeniem wspólników (jeżeli umowa spółki nie zastrzega tej kompetencji dla zgromadzenia wspólników).

Ustawodawca zapobiega w ten sposób ubezwłasnowolnieniu wspólników. Dlatego w każdym przypadku muszą oni pozostawać uprawnieni do powzięcia decyzji o zwrocie dopłat i nie jest możliwe powierzenie tej kompetencji na zasadzie wyłączności innemu organowi spółki lub osobie trzeciej. Wykładając w ten sposób cel przepisu, dopuszczalne pozostaje przyznanie kompetencji do decydowania o zwrocie dopłat także innemu organowi spółki lub osobie trzeciej jako kompetencji równoległej obok kompetencji wspólników. Nie jest natomiast możliwe przyznanie im takiej kompetencji jako kompetencji kumulatywnej (wspólna decyzja wspólników i innego organu spółki lub osoby trzeciej).