Zawieranie i rozwiązywanie umów o pracę z członkami zarządu spółki z o.o.

Na wstępie należy zaznaczyć, że stosunek pracy jest odrębnym stosunkiem prawnym od członkostwa w zarządzie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, w którego zakresie członek zarządu jest osobą trzecią względem spółki i o treści jego praw pracowniczych decyduje treść stosunku pracy. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 18 grudnia 2002 r.¹. Oznacza to, że stosunek członkostwa i stosunek pracy członka zarządu nie mogą być ze sobą utożsamiane.

Zasady zawierania umów z członkami zarządu spółki z o.o. reguluje art. 210 § 1 k.s.h., w myśl którego w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza lub pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników. Przy czym przepis art. 210 § 1 k.s.h. ma pierwszeństwo zastosowania przed normami kodeksu pracy w sprawach dotyczących reprezentacji pracodawcy w stosunkach pracy. Takie też stanowisko dominuje w nauce prawa².

Zasada wyrażona w art. 210 § 1 k.s.h. ma zastosowanie do spółek wielopodmiotowych oraz spółek jednoosobowych, w których wspólnik nie jest jedynym członkiem jej zarządu. Wynika z niej, że w umowach, w tym także w umowach o pracę, spółka z o.o. powinna być reprezentowana przez radę nadzorczą lub pełnomocnika ustanowionego uchwałą zgromadzenia wspólników.

Rada nadzorcza z mocy art. 210 § 1 k.s.h. jest organem samodzielnie uprawnionym do zawierania umów o pracę z członkami zarządu. Oznacza to, że jej uprawnienie nie jest uzależnione od wcześniejszej uchwały wspólników w tym zakresie. Tak też wskazywał Sąd Najwyższy w wyroku z 23 stycznia 1998 r.. Podobnie też wypowiadano się w literaturze. Brak jest jednakże regulacji ustawowej dotyczącej sposobu działania rady nadzorczej przy reprezentacji spółki, co powoduje pewne kontrowersje. Dotyczą one zwłaszcza tych sytuacji, w których umowa spółki lub uchwała wspólników nie rozstrzygają tej kwestii. Przyjmuje się bowiem, że w zasadzie rada powinna działać poprzez wszystkich swoich członków, czyli kolegialnie. Taki pogląd wyraził także Sąd Najwyższy w wyroku z 23 września 2004 r.. Jednakże należy przyjąć, że rada nadzorcza mogłaby także wyłonić ze swego grona przedstawicieli do zawarcia umowy z członkiem zarządu, gdyby istniało w tym zakresie stosowne upoważnienie. W szczególności umowa spółki z o.o. mogłaby stanowić, że rada nadzorcza uprawniona jest do podjęcia uchwały upoważniającej np. dwóch członków rady nadzorczej do podpisania umowy o pracę z członkiem zarządu na warunkach określonych w uchwale. Nadto zasady wyboru tych przedstawicieli może określać np. regulamin rady nadzorczej uchwalony przez zgromadzenie wspólników (por. wyrok SN z 21 stycznia 1999 r., sygn. akt I PKN 543/98, OSNP 2000/5/181). Podobne stanowisko było także wyrażane w doktrynie.