Postępowanie dowodowe prowadzone w toku kontroli

Przepisy Ordynacji podatkowej (dalej także jako o.p.) w zakresie postępowania dowodowego nie definiują pojęcia dowodu, które w języku polskim może mieć wiele znaczeń. Dowodem może być bowiem okoliczność, rzecz dowodząca czegoś, przemawiająca za czymś, świadcząca o czymś, wskazująca na coś, oznaka czegoś, potwierdzenie, uzasadnienie, świadectwo. Na potrzeby postępowania dowodowego pojęcie to może przyjmować znaczenie bardzie precyzyjne, rozumiane jako środek dowodowy lub źródło dowodu (np. w wyrażeniu "dowód ze świadka"). Pojęcie dowodu używane na potrzeby postępowania dowodowego w toku kontroli ma znaczenie środka dowodowego.

Warunkiem dopuszczenia konkretnego dowodu nie jest pewność, że dany dowód (dokument czy też czynność) przyczyni się do wyjaśnienia sprawy. Wystarczy, że w ocenie organu może on przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Przez możliwość przyczynienia się do wyjaśnienia sprawy należy rozumieć prawdopodobieństwo wpłynięcia określonego dokumentu lub czynności procesowej na wyjaśnienie stanu faktycznego. Tym samym organ, prowadząc kontrolę, ma ograniczoną możliwość odmowy włączenia do akt sprawy określonego materiału jeszcze przed zapoznaniem się z jego treścią. To, czy dany materiał będzie stanowić dowód w sprawie, tzn. czy w ogóle przyczyni się do wyjaśnienia sprawy oraz ewentualnie w jakim stopniu, można rozważać w zasadzie dopiero po jego dokładnej analizie, jego przeprowadzeniu i ujęciu w aktach sprawy.

Natomiast kluczową przesłanką uznania środka dowodowego za dowód jest niesprzeczność z prawem. Organ w tym zakresie został zobowiązany do tego, aby nie opierać swoich ustaleń na dowodach sprzecznych z prawem. Tym samym ustalenie rzeczywistego stanu faktycznego może nastąpić wyłącznie legalnymi środkami dowodowymi.