Artykuł
Zasady orzekania o niezdolności do pracy
Renta z tytułu niezdolności do pracy jest świadczeniem, które ma wynagrodzić osobie ubezpieczonej utratę możliwości zarobkowania. Jej uzyskanie jest uzależnione m.in. od uzyskania orzeczenia o niezdolności do pracy. Przy przyznawaniu świadczeń rentowych w poszczególnych krajach obowiązują różne kryteria: utrata zdrowia, zdolności do zarobkowania lub wykonywania zawodu. Ponadto każdy kraj przyjmuje różne granice utraty zdrowia czy zdolności do pracy warunkujące uzyskanie prawa do świadczeń rentowych, przy spełnieniu także innych warunków. Oznacza to, że nie każda utrata zdrowia czy zdolności do pracy daje podstawę do ubiegania się o świadczenia rentowe.
Emilia Derucka
Stan prawny na 28 września 2010 r.
Pojęcie niezdolności do pracy
Niezdolną do pracy jest osoba, która całkowicie lub częściowo utraciła zdolność do pracy zarobkowej z powodu naruszenia sprawności organizmu i nie rokuje odzyskania zdolności do pracy po przekwalifikowaniu. Niezdolność do pracy może być częściowa (jeśli osoba utraciła w znacznym stopniu zdolność do pracy zgodnej z poziomem posiadanych kwalifikacji) lub całkowita (jeśli nastąpiła u niej utrata zdolności do wykonywania jakiejkolwiek pracy). Z kolei zarówno częściowa, jak i całkowita niezdolność do pracy może być ustalona jako trwała (jeżeli według wiedzy medycznej nie ma rokowań odzyskania zdolności do pracy) lub okresowa (jeśli według wiedzy medycznej istnieją rokowania odzyskania zdolności do pracy). Niezdolność do pracy stwierdza lekarz orzecznik ZUS lub komisja lekarska ZUS, wydając odpowiednie orzeczenie. W orzeczeniu tym stwierdza się:
w stopień niezdolności do pracy,
w datę powstania niezdolności do pracy,
w trwałość lub przewidywany okres niezdolności do pracy,
w związek przyczynowy niezdolności do pracy lub śmierci z określonymi okolicznościami,
w niezdolność do samodzielnej egzystencji,
w celowość przekwalifikowania zawodowego.
Jeżeli nie ma możliwości ustalenia daty powstania niezdolności do pracy, natomiast ustalono okres, w którym niezdolność ta powstała, za datę powstania niezdolności do pracy przyjmuje się datę końcową tego okresu. Jeśli nie ma możliwości ustalenia ani daty, ani okresu powstania niezdolności do pracy, za datę powstania niezdolności przyjmuje się datę zgłoszenia wniosku o świadczenie.
