Kontrola Państwowej Inspekcji Pracy

ADAM MALINOWSKI - radca prawny

Stan prawny na 16 lutego 2010 r.

Kto podlega kontroli

Kontroli podlegają pracodawcy - a w zakresie bhp oraz kontroli legalności zatrudnienia także przedsiębiorcy, niebędący pracodawcami - na rzecz których jest świadczona praca przez osoby fizyczne, w tym przez osoby wykonujące na własny rachunek działalność gospodarczą, bez względu na podstawę świadczenia tej pracy (art. 10 ust. 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy; Dz.U. nr 89, poz. 589 z późn. zm.). Warto wiedzieć, że inspekcja nie działa sama - w razie uzasadnionej potrzeby oraz w celu zapewnienia bezpieczeństwa kontrolującym, organy Policji są obowiązane, na wniosek inspektora pracy, do udzielenia stosownej pomocy. Inspekcja pracy działa na zasadach analogicznych do organów administracji rządowej, a zatem może poruszać się tylko w granicach obowiązującego prawa. Nie jest zatem możliwe np. żadne domniemanie kompetencji - jeśli coś nie jest przez przepisy wyraźnie dopuszczone, nie może być przedmiotem zainteresowania PIP. Ponadto kontrolerzy muszą spełniać określone wymogi formalne i dysponować legitymacją służbową oraz stosowną dokumentacją od przełożonych. W przeciwnym wypadku pracodawca może bez żadnych konsekwencji odmówić poddania się kontroli.

Postępowanie kontrolne

Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie przestrzegania prawa pracy, w szczególności przepisów i zasad bhp, a także przepisów dotyczących legalności zatrudnienia oraz udokumentowania dokonanych ustaleń. Kontrole przeprowadzają inspektorzy pracy, działający w ramach właściwości terytorialnej okręgowych inspektoratów. Główny Inspektor Pracy może wyznaczyć inspektora do wykonywania określonych czynności kontrolnych i stosowania środków prawnych na obszarze działania innego okręgowego inspektoratu, a także poza Polską (w tym ostatnim wypadku tylko jeśli stosunek pracy podlega przepisom polskiego prawa). Kontrole wspólnie z właściwymi inspektorami, mogą również przeprowadzać pracownicy nadzorujący czynności kontrolne oraz podinspektorzy, na podstawie imiennego upoważnienia, wydanego odpowiednio przez Głównego Inspektora Pracy lub okręgowego inspektora pracy.