Pracodawca w formie spółki cywilnej

ADAM MALINOWSKI - radca prawny

Stan prawny na 14 października 2008 r.

Czy spółka może być pracodawcą

Pracodawcą może być każda jednostka organizacyjna, choćby nie posiadała osobowości prawnej, a także osoba fizyczna, jeżeli zatrudniają one pracowników (art. 3 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy; t.j. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 z późn. zm.). Pracodawcą jest zatem np. urząd miasta, czyli jednostka pomocnicza administracji, którą trudno jest rozpatrywać w charakterze jakiegokolwiek podmiotu praw i obowiązków. Zakładem pracy może być przy tym nie tylko spółka cywilna, ale także jej oddział. Jak wskazał SN w wyroku z 18 lutego 1998 r. (sygn. akt II UKN 525/97, OSNP z 1999 r. nr 4, poz. 140): spółka cywilna jest podmiotem gospodarczym¹, który może zatrudniać pracowników i być w związku z tym pracodawcą, także dla osób bliskich wspólnikom. Pracownicy tacy podlegają ubezpieczeniu społecznemu pracowników.

Z pewnością traktowanie spółki cywilnej jako pracodawcy pozwala na uniknięcie wielu komplikacji przy prowadzeniu przedsiębiorstwa w tej formie, jednak trudno wskazaną konstrukcję uznać za klarowną. Zresztą i w praktyce rodzi ona określone komplikacje. Tytułem przykładu można wskazać na rozpowszechnione w sektorze prywatnym zatrudnienie na podstawie umów cywilnoprawnych. Może dojść do sytuacji, w której umowę z pracownikiem zawiera spółka cywilna, a z wykonawcą dzieła czy zleceniobiorcą - wszyscy wspólnicy zastępowani przez osobę upoważnioną (art. 865 i 866 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny; Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.). Problemy w sytuacji niewykonywania postanowień kontraktu i konieczności złożenia sprawy w sądzie są oczywiste.