Otwarte fundusze emerytalne
O tym, że otwarte fundusze emerytalne (OFE) stanowią kapitałową część systemu emerytalnego, tzw. II filar, w większości wiemy. Nie zastanawiamy się jednak zbyt często, jak działają, jak je wybrać czy też zmienić. Z całą pewnością warto wiedzieć, co sprawdzimy na rachunku OFE, jakie opłaty ponosimy w związku z jego posiadaniem albo czym jest stopa zwrotu funduszu. Trzeba też przyznać, że obowiązujące przepisy nie są doskonałe i kompletne. Omówmy zatem najważniejsze praktyczne zagadnienia związane z uczestnictwem w OFE.
Stan prawny na 29 stycznia 2008 r.
Sylwia Gortyńska
Działalność OFE
Istotą działalności OFE jest gromadzenie i inwestowanie środków pieniężnych członków OFE z przeznaczeniem na wypłatę członkom funduszu po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego. Członek OFE nie ma prawa wypłaty zgromadzonych środków we wcześniejszym terminie, może je jedynie przenieść do innego funduszu. Środki pieniężne trafiają do OFE poprzez ZUS w postaci części składek na ubezpieczenie emerytalne. Zgodnie z art. 22 ust. 3 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 11, poz. 74 z późn. zm.), zwanej dalej ustawą o s.u.s., do OFE trafia 7,3% podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne. Taki podział składki jest obowiązkowy dla osób ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1968 r. Oznacza to, że istnieje obowiązek przynależności do funduszu dla każdej osoby objętej ubezpieczeniem społecznym urodzonej po 31 grudnia 1968 r. Uczestnictwo w OFE zostało zatem uwarunkowane wiekiem. Przynależność do OFE osób urodzonych przed 1 stycznia 1969 r. nie jest obowiązkowa, natomiast z założeń reformy systemu emerytalnego z 1998 r. była możliwa pod warunkiem spełnienia ściśle określonych ustawowych wymogów. Przystąpienie do funduszu takich osób następowało jedynie na ich wniosek. Jeśli osoby te nie dokonały wyboru OFE, otrzymywać będą emeryturę wyłącznie z ZUS, w przeciwnym razie wypłata będzie następowała ze środków zgromadzonych w ZUS i OFE. Pierwsi członkowie OFE mają otrzymać swoje emerytury w 2009 r. Jednakże nie ma jeszcze ciągle gotowych przepisów o wypłacie świadczeń ze środków zgromadzonych w OFE, które doprecyzowałyby m.in. w jaki sposób będą dokonywane wypłaty pierwszych emerytur z II filaru. Pierwotne założenia reformy emerytalnej przewidywały, że miały tego dokonywać zakłady ubezpieczeń emerytalnych, czyli prywatne spółki specjalizujące się w takiej działalności. Z czasem zaczęto rozważać także inne, korzystniejsze finansowo opcje. Pod uwagę zaczął być brany ZUS, który i tak wypłacać ma środki z I filaru.