Zakaz konkurencji nie tylko dla pracownika

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, żaden pracownik nie może prowadzić działalności konkurencyjnej wobec swojego pracodawcy ani też zobowiązywać się do świadczenia pracy na rzecz jego potencjalnych konkurentów.

Zakaz konkurencji pracownika wobec pracodawcy wprowadzony został do kodeksu pracy ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy - Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr 24, poz. 110). Możliwość zawarcia umowy o zakazie konkurencji w granicach zakreślonych w przepisach kodeksu pracy powstała od 2 czerwca 1996 r., tj. od dnia wejścia w życie omawianych przepisów. Tej nowej instytucji prawa pracy poświęcony został rozdział IIa działu IV kodeksu pracy.

Istotą zakazu konkurencji jest niemożność prowadzenia przez pracownika lub byłego pracownika działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy lub byłego pracodawcy ani też świadczenia pracy w ramach stosunku pracy lub na innej podstawie na rzecz podmiotu prowadzącego taką działalność.

Ustawodawca, wprowadzając do kodeksu pracy instytucję zakazu konkurencji, nie zdefiniował pojęcia działalności konkurencyjnej. Ogólnie można uznać, że działalnością konkurencyjną jest działalność prowadzona na własny rachunek lub na rzecz nowego pracodawcy, która godzi w interes pracodawcy lub byłego pracodawcy - w związku z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, tzn. jest sprzeczna z interesem obecnego lub byłego pracodawcy. Tym samym strony stosunku pracy mają w tym zakresie pewną swobodę. Jednak podstawą ustanowienia zakazu konkurencji jest odrębna od umowy o pracę umowa między pracodawcą a pracownikiem, która musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności. Wynika to stąd, że dopiero klauzule umowne określą zakres i warunki zakazu konkurencji w konkretnym przypadku, co jest związane także z przesłankami odszkodowania w razie niedotrzymania przez daną stronę warunków przewidzianych w umowie.