Koszty zatrudniania pracowników

Co do zasady, wydatki na ubezpieczenia społeczne pracowników ponoszone przez pracodawców ze środków własnych stanowią dla nich koszty uzyskania przychodu. Nie ulega bowiem wątpliwości, iż powyższe wydatki są ponoszone w celu uzyskania przychodu, gdyż stanowią część wydatków związanych nieodłącznie z zatrudnieniem pracowników. Jednak nie we wszystkich przypadkach wydatki poniesione na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne stanowią dla pracodawcy koszt uzyskania przychodu. Wyłączenia zostały określone w negatywnych katalogach kosztów uzyskania przychodu zawartych w art. 23 ust. 1 pkt 37 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i art. 16 ust. 1 pkt 40 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Zgodnie z tymi przepisami, nie stanowią kosztów uzyskania przychodu dla pracodawcy składki na ubezpieczenia społeczne, gdy spełnione są łącznie następujące warunki:

• składnikiem wynagrodzenia, od którego są naliczane składki na ubezpieczenia społeczne, jest nagroda lub premia,

• wypłata wskazanej nagrody lub premii następuje w gotówce lub w papierach wartościowych,

• źródłem wypłaty wskazanego wynagrodzenia jest dochód pracodawcy po opodatkowaniu.

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. nr 137, poz. 887 z późn. zm.; ost. zm. Dz.U. z 2002 r. nr 74, poz. 676), ubezpieczenia społeczne obejmują:

• ubezpieczenia emerytalne,

• ubezpieczenia rentowe,

• ubezpieczenia w razie choroby i macierzyństwa, czyli tzw. ubezpieczenie chorobowe,

• ubezpieczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, czyli tzw. ubezpieczenia wypadkowe.

W art. 6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych określony został katalog osób podlegających obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym. Dla przykładu można wymienić tutaj:

• pracowników, z wyłączeniem prokuratorów,

• osoby wykonujące pracę nakładczą,

• członków rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,