Pracodawca i pracownik przed sądem pracy

Stabilizacja stosunków pracy, pewność obrotu gospodarczego, a także ewentualne trudności w przeprowadzeniu dowodu po latach wymagają, aby przysługujące pracownikowi lub pracodawcy roszczenia ze stosunku pracy nie trwały w nieskończoność. Ograniczeniu możliwości dochodzenia roszczeń ze stosunku pracy służy instytucja przedawnienia, która - ogólnie rzecz biorąc - polega na tym, że po upływie określonego przepisami czasu nie można skutecznie dochodzić przysługującego roszczenia, a zobowiązany do świadczenia może uchylić się od jego spełnienia, powołując się na przedawnienie.

Przedawnienie roszczeń w prawie pracy (art. 291-295 k.p.) ukształtowane zostało podobnie jak to określone przepisami kodeksu cywilnego (zob. art. 117 i nast. k.c.). Odmienności, jakie między nimi się pojawiają, wynikają przede wszystkim ze specyfiki regulowanych stosunków, a dotyczą możliwości przedawnienia roszczeń niemajątkowych, uwzględniania zarzutu przedawnienia z urzędu czy też innych przyczyn zawieszenia biegu przedawnienia.

Kodeks pracy przewiduje jednolity termin przedawnienia roszczeń ze stosunku pracy. W myśl art. 291 § 1 k.p. Przepis ten wprowadza jednakowy, trzyletni, termin przedawnienia dla wszystkich roszczeń ze stosunku pracy, i to zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy. Termin ten stosuje się do roszczeń wynikających ze wszystkich stosunków pracy, a więc również tych, które nawiązuje się przez mianowanie, wybór i powołanie. Tylko w przypadku roszczeń odszkodowawczych opartych na przepisach kodeksu cywilnego (art. 442 § 1 i art. 444 § 2), z tytułu szkód wywołanych chorobą pracowniczą, w tym o rentę wyrównawczą, dochodzonych przed sądem pracy (art. 476 § 1 pkt 3 k.p.c.) zastosowanie znajduje art. 117 k.c. z wszelkimi płynącymi z tego faktu konsekwencjami. Dzieje się tak dlatego, że przepisy kodeksu pracy dotyczące przedawnienia nie obejmują wspomnianych roszczeń. Znajduje to potwierdzenie m.in. w wyroku Sądu Najwyższego z 28 maja 1996 r. (II PRN 7/96, OSNAPiUS z 1996 r. nr 24, poz. 372). W uzasadnieniu tego wyroku sąd stwierdził, że