Opodatkowanie dochodów z kapitałów pieniężnych

Odsetki stanowią rodzaj wynagrodzenia za korzystanie z pieniędzy lub innych rzeczy oznaczonych tylko co do rodzaju, obliczanego według przyjętej stopy procentowej w stosunku do wartości sumy, od której są pobierane, i do czasu użycia tej sumy. Odsetki mają charakter należności ubocznej, co oznacza, że powstają jedynie wtedy, gdy istnieje należność główna, a wydanie przez wierzyciela pisemnego potwierdzenia odbioru kwoty głównej statuuje domniemanie, że zostały zapłacone również odsetki związane z tą kwotą (art. 466 k.c.). Ponadto z zarachowanej zapłaty wierzyciel może zaspokoić przede wszystkim odsetki (art. 451 § 1 zd. 2 k.c.). Przelew wierzytelności lub wstąpienie osoby trzeciej w prawa zaspokojonego wierzyciela powoduje nabycie przez wstępującego roszczenia o zapłatę zaległych odsetek.

Tytułem prawnym powstania odsetek może być czynność prawna, ustawa, orzeczenie sądu lub decyzja właściwego organu władzy publicznej. Wysokość odsetek określa umowa, a w razie niezastrzeżenia wysokości odsetek, wierzycielowi należą się odsetki ustawowe. Ustawy nie określają maksymalnej wysokości odsetek, jednak zastrzeżenie stawki odsetek znacznie wyższej od warunków rynkowych może w pewnych okolicznościach prowadzić do negatywnych następstw podatkowych (por. np. wyrok NSA - Ośrodek Zamiejscowy w Gdańsku z 4 lutego 2000 r., I SA/Gd 2097/97, Serwis Podatkowy z 2001 r. nr 8, s. 8).

Podatnik może otrzymywać:

• odsetki umowne, zastrzeżone na podstawie umowy jako wynagrodzenie należne podatnikowi w zamian za korzystanie przez drugą stronę umowy z kapitału podatnika (umowy pożyczki lub kredytu); warto pamiętać, że zgodnie z art. 359 § 1 k.c., odsetki od sumy pieniężnej należą się tylko wtedy, gdy wynika to z czynności prawnej albo z ustaw, z orzeczenia sądu lub z decyzji innego właściwego organu,

• odsetki za zwłokę w wykonaniu przez drugą stronę umowy świadczenia stosownie do postanowień umowy; zgodnie z art. 481 k.c., odsetki przysługują podmiotowi, wobec którego dłużnik pozostaje w zwłoce, niezależnie od poniesienia przez ten podmiot szkody z powodu niewypełnienia przez drugą stronę stosunku zobowiązaniowego, tzn. odsetki te stają się należne wierzycielowi w związku z samą tylko zwłoką w wypełnieniu świadczenia,