Kontrola ZUS - vademecum dla pracodawcy

Za naruszenie przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych wobec nierzetelnych płatników składek mogą być zastosowane przez ZUS następujące sankcje:

• odsetki za zwłokę,

• dodatkowa opłata do 100% należnych składek,

• kara grzywny do 5000 zł,

• przymusowa egzekucja administracyjna i sądowa,

• wnioskowanie o ogłoszenie upadłości płatnika,

• zabezpieczenie na majątku dłużnika,

• złożenie wniosku o niewydanie lub unieważnienie paszportu,

• wykluczenie z postępowania o zamówienia publiczne,

• odpowiedzialność wynikająca z przepisów kodeksu karnego.

Zgodnie z art. 23 ustawy o s.u.s., od nieopłaconych w terminie składek na ubezpieczenia społeczne należne są od płatnika odsetki za zwłokę obliczane na zasadach i w wysokości określonych w Ordynacji podatkowej. Te same zasady obowiązują w stosunku do składek na ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy i FGŚP (art. 32 ustawy o s.u.s.).

W myśl art. 53 § 3 oraz art. 55 § 1 i § 2 Ordynacji podatkowej, płatnik jest zobowiązany sam naliczyć odsetki za zwłokę oraz wpłacić je wraz z kwotą należności głównej (czyli kwotą należności z tytułu składek) bez wezwania organu rentowego. Pracodawcy popełniają często błąd, oczekując na decyzję ZUS, licząc, że w dokumencie tym będzie podana kwota należnych odsetek. W ten sposób niepotrzebnie zwiększają swoją zaległość.

Odsetki za zwłokę nalicza się osobno od nieopłaconych zaległości dotyczących poszczególnych miesięcy. Zgodnie z § 10 i 11 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 maja 2001 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy - Ordynacja podatkowa (Dz.U. nr 40, poz. 463), odsetki za zwłokę oblicza się za okres od następnego dnia po upływie ustalonego terminu płatności do dnia wpłacenia gotówki w placówce pocztowej lub w banku albo do dnia obciążenia rachunku bankowego płatnika kwotą składki. Nie jest więc w tym przypadku istotne, kiedy dana kwota wpłynie na rachunek ZUS.