Rachunkowość ’2002 a podatki

Intensywny rozwój rynku kapitałowego oraz coraz szersze stosowanie nowych rodzajów instrumentów finansowych spowodowały konieczność uregulowania zasad ich ewidencjonowania i wyceny w prawie bilansowym. Wprowadzając odpowiednie uregulowania do ustawy o rachunkowości nowelizacja z listopada 2000 r. wzorowała się po części na rozwiązaniach przyjętych w krajach Unii Europejskiej, po części zaś na postanowieniach Międzynarodowych Standardów Rachunkowości. W ten sposób doczekaliśmy się na gruncie prawa bilansowego w miarę pełnego uregulowania kwestii związanych z wykorzystywaniem przez jednostki w bieżącej działalności instrumentów finansowych. Ze znacznie skromniejszą regulacją mamy natomiast do czynienia w przepisach regulujących opodatkowanie podatkiem dochodowym.

Instrumenty finansowe są nową kategorią, która przed 1 stycznia 2002 r. w ustawie o rachunkowości nie występowała w ogóle. Dopiero bowiem nowelizacja z listopada 2000 r. wprowadziła do tej ustawy definicje takich pojęć jak: instrument finansowy, aktywa finansowe i pieniężne, zobowiązania finansowe oraz instrument kapitałowy.

Od 1 stycznia 2002 r. znowelizowana ustawa o rachunkowości będzie także regulowała takie kwestie jak sposób ewidencjonowania instrumentów finansowych i towarzyszących im zabezpieczeń. Czyni to jednak w sposób bardzo ogólny. W samej ustawie ujęto tylko podstawowe zasady dotyczące ewidencjonowania i wyceny instrumentów finansowych. Szczegóły powinno uregulować rozporządzenie wydane przez Ministra Finansów. Niestety, pod koniec listopada, kiedy powstawał ten komentarz, prace nad tym rozporządzeniem jeszcze się nie zakończyły. Warto w związku z tym zauważyć, że do chwili wydania wspomnianego rozporządzenia lub krajowego standardu rachunkowości poświęconego instrumentom finansowym jednostki mogą wykorzystać regulacje dotyczące instrumentów finansowych, zawarte w Międzynarodowych Standardach Rachunkowości.