Świadczenia na rzecz pracowników a VAT i koszty uzyskania przychodów

Usługi związane z wypoczynkiem

Ze środków ZFŚS pracodawcy najczęściej finansują wypoczynek pracowników. W przypadku gdy pracodawca sam świadczy usługi związane z wypoczynkiem (bezpośrednio lub pośrednio, np. zawierając umowę z biurem turystycznym i występując wobec pracownika jako świadczący usługę za pośrednictwem innego podmiotu), wówczas usługi te co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT. Jeśli jednak to pracownik zawrze umowę z biurem turystycznym, a pracodawca przekaże jedynie dofinansowanie (bezpośrednio pracownikowi lub na konto biura), to wówczas nie mamy do czynienia z czynnością opodatkowaną VAT.

Zgodnie z § 69 pkt 1 lit. l) rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT, usługi związane z wypoczynkiem oraz nieodpłatne świadczenia okolicznościowe, świadczone przez zakłady pracy na rzecz pracowników i ich rodzin oraz innych osób, są zwolnione z VAT, jeżeli te usługi i świadczenia są finansowane co najmniej w 30% z funduszy specjalnych. Oznacza to, że pracodawca świadczący tego typu usługi nie nalicza z tego tytułu VAT, jeżeli usługi te są dofinansowane w przynajmniej 30% ze środków ZFŚS. W przeciwnym razie usługi te i świadczenia są opodatkowane VAT. Jak poinformowało Ministerstwo Finansów w piśmie z 6 sierpnia 1993 r. (nr PP1-7203-30/93/ZD), wymagany udział procentowy odnosi się do całości świadczonych usług związanych z wypoczynkiem, nie indywidualnie do usług świadczonych na rzecz poszczególnych pracowników. Można obliczyć go w następujący sposób: [(Wu – O) x 100%] : Wu = 30% lub więcej,

gdzie:

Wu – wartość usług związanych z wypoczynkiem,

O – odpłatność pracowników i ich rodzin oraz innych osób.

W praktyce pojawił się problem, czy zwolnienie, o którym mowa, dotyczy wyłącznie usług świadczonych bezpośrednio przez pracodawcę, czy też może z niego skorzystać również inny podmiot (biuro turystyczne), jeśli koszt świadczonych przez nie usług jest pokrywany częściowo z ZFŚS (np. gdy usługę zakupi pracownik, który otrzymał dofinansowanie lub gdy zakupi ją pracodawca dla swoich pracowników ze środków funduszu). Kwestię tę poruszyło Ministerstwo Finansów w piśmie z 6 listopada 1997 r. (nr PP1-7203-104/97/ZD), stwierdzając, żeWskazuje się przy tym na art. 25 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Zgodnie z tym przepisem, pracodawca nie ma prawa do obniżenia kwoty lub zwrotu podatku należnego w przypadku nabycia towarów lub usług służących do wytworzenia lub odprzedaży towarów lub świadczenia usług zwolnionych od podatku. Oznacza to, że pracodawca nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego przy zakupie usługi w biurze turystycznym, bowiem odprzedając tę usługę na rzecz pracownika korzysta ze zwolnienia z VAT.