Opodatkowanie dywidend wypłacanych podmiotom zagranicznym

Przepisy kodeksu spółek handlowych (k.s.h.)² nie ustanawiają zakazu, że wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością bądź akcjonariuszem spółki akcyjnej nie może być podmiot zagraniczny. Pewne ograniczenia tego typu mogą wynikać z przepisów ustawy z 24 marca 1920 r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców³. Zgodnie bowiem z art. 3e ust. 1 wskazanej ustawy nabycie lub objęcie przez cudzoziemca udziałów lub akcji w spółce handlowej z siedzibą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, będącej właścicielem lub wieczystym użytkownikiem nieruchomości, wymaga zezwolenia Ministra Spraw Wewnętrznych, jeżeli:

- w wyniku nabycia lub objęcia udziałów lub akcji polska spółka stanie się spółką kontrolowaną (spółką, w której cudzoziemiec lub cudzoziemcy mają pozycję dominującą⁴),

- spółka jest spółką kontrolowaną, a udziały lub akcje nabywa lub obejmuje cudzoziemiec niebędący udziałowcem lub akcjonariuszem spółki.

Z wyjątkiem sytuacji, w których Minister Spraw Wewnętrznych odmówi wydania zezwolenia, o którym mowa powyżej, zasadą jest dopuszczalność uczestniczenia przez podmioty zagraniczne w spółkach prawa handlowego mających siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Warto przypomnieć w skrócie, iż podstawowym prawem majątkowym wspólnika spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jak również akcjonariusza spółki akcyjnej, jest prawo do dywidendy, tj. udziału w zysku spółki. W odniesieniu do wspólników spółki z o.o. uprawnienie do dywidendy statuuje art. 191 k.s.h. Zgodnie z nim Zapis ten ma charakter dyspozytywny, co oznacza, że możliwa jest sytuacja, w której przeznaczenie zysku zostanie określone w spółce w odmienny sposób, np. zysk będzie w całości albo w części przekazywany na fundusze rezerwowe. Zysk przypadający wspólnikom dzieli się w stosunku do ich udziałów, chyba że umowa spółki stanowi inaczej. Artykuł 196 k.s.h. pozwala na przyznanie niektórym udziałom szczególnych uprawnień w zakresie prawa do dywidendy, jednak uprawnienia te powinny być wyraźnie określone w umowie spółki. Zgodnie z art. 193 § 1 k.s.h. uprawnionymi do dywidendy za dany rok obrotowy są wspólnicy, którym udziały przysługują w dniu powzięcia uchwały o podziale zysku, bądź też w innym dniu, tzw. dniu dywidendy. Dzień dywidendy wyznacza się w ciągu dwóch miesięcy od dnia powzięcia uchwały o podziale zysku (art. 193 § 3 k.s.h.). Zgodnie z art. 192 k.s.h. górna granica kwoty przeznaczonej do podziału między wspólników nie może przekraczać kwoty zysku za ostatni rok obrotowy, powiększonej o kwoty przekazane na kapitały (fundusze) rezerwowe w poprzednich latach i pomniejszonej o poniesioną stratę oraz o kwoty przekazane na fundusze rezerwowe, utworzone zgodnie z ustawą lub umową spółki, które nie mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy. Umowa spółki może upoważniać zarząd do wypłaty wspólnikom zaliczki na poczet przewidywanej dywidendy za rok obrotowy, jeżeli spółka posiada środki wystarczające na wypłatę (tzw. dywidenda zaliczkowa - art. 194-195 k.s.h.).