Sprzeczność interesów spółki kapitałowej z interesami członka jej zarządu - aspekty podatkowe

Powstawaniu konfliktów interesów członków zarządu spółki kapitałowej z interesami spółki, którą zarządzają, ma zapobiegać ogólny zakaz konkurencji zapisany w art. 211 i 380 ustawy z 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych¹ (k.s.h.), zgodnie z którymi członek zarządu spółki kapitałowej nie może - bez zgody spółki - zajmować się interesami konkurencyjnymi ani też uczestniczyć w spółce konkurencyjnej jako wspólnik spółki cywilnej, spółki osobowej lub jako członek organu spółki kapitałowej bądź uczestniczyć w innej konkurencyjnej osobie prawnej jako członek organu. Zakaz ten obejmuje także udział w konkurencyjnej spółce kapitałowej w przypadku posiadania przez członka zarządu spółki co najmniej 10 proc. udziałów lub akcji tej spółki albo prawa do powołania co najmniej jednego członka zarządu. Ponadto postanowienia art. 210 i 379 k.s.h. przewidują, iż w umowie między spółką a członkiem zarządu oraz w sporze z nim spółkę reprezentuje rada nadzorcza bądź pełnomocnik powołany uchwałą zgromadzenia wspólników (w spółce akcyjnej - walnego zgromadzenia).

Niezależnie od powyższych instrumentów przeciwdziałania kolizji interesów spółki kapitałowej i członka jej zarządu czy też skutkom takiej kolizji kodeks spółek handlowych wprowadza obowiązek powstrzymania się przez członka zarządu od udziału w rozstrzyganiu spraw spółki w pewnych okolicznościach. Zgodnie z art. 209 k.s.h. w przypadku sprzeczności interesów spółki z interesami członka zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, jego współmałżonka, krewnych i powinowatych do drugiego stopnia oraz osób, z którymi jest powiązany osobiście, powinien on wstrzymać się od udziału w rozstrzyganiu takich spraw i może żądać zaznaczenia tego w protokole. Analogiczne unormowanie w odniesieniu do członka zarządu spółki akcyjnej zawiera art. 377 k.s.h. Powyższe przepisy mają znaczenie profilaktyczne i ochronne. Oba wskazane przepisy mają charakter bezwzględnie obowiązujący i umowa (statut) spółki czy uchwała wspólników (akcjonariuszy) nie mogą zwolnić członka zarządu od obowiązku, o którym mowa. Od obowiązku tego nie zwalnia go uzyskanie zgody spółki na zajmowanie się interesami konkurencyjnymi w rozumieniu art. 211 i 380 k.s.h.