Skutki podatkowe sprzedaży zorganizowanej części przedsiębiorstwa (cz. 1)

Obowiązujące przepisy prawa podatkowego nie objaśniają, jak należy rozumieć pojęcia przedsiębiorstwa i jego zorganizowanej części (definicja w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych zacznie obowiązywać od 1 stycznia 2003 r.). Wykładnia pierwszego z pojęć słusznie posiłkuje się definicją przedsiębiorstwa, jaką zawiera Kodeks cywilny w art. 55¹. Wskazany przepis definiuje przedsiębiorstwo jako zespół składników materialnych i niematerialnych przeznaczonych do realizacji określonych zadań gospodarczych, obejmujący wszystko, co wchodzi w skład przedsiębiorstwa (ujęcie przedmiotowe przedsiębiorstwa). Brak natomiast w kodeksie cywilnym definicji zorganizowanej części przedsiębiorstwa.

Wykładnia pojęcia zorganizowanej części przedsiębiorstwa, jakiej dokonało Ministerstwo Finansów w piśmie z 21 czerwca 1994 r. (PP3-8218- -1762/94/MR), zakłada, iż istotą zorganizowanej części przedsiębiorstwa jest potencjalna zdolność do niezależnego działania gospodarczego jako samodzielnego podmiotu gospodarczego, co oznacza, iż składniki majątkowe wchodzące w skład tej zorganizowanej części mają umożliwić nabywcy podjęcie działalności gospodarczej. Zorganizowana część przedsiębiorstwa może - lecz nie musi - być oddziałem (zakładem) w rozumieniu przepisów prawa gospodarczego lub podatkowego. Naczelny Sąd Administracyjny zasadniczo stoi na stanowisku, iż uznanie będących przedmiotem obrotu materialnych lub niematerialnych składników przedsiębiorstw za zorganizowaną część przedsiębiorstwa nie jest uzależnione od oceny, czy składniki te - z uwagi na ich właściwości - mogą w przyszłości stanowić odrębne przedsiębiorstwo, lecz od tego, jaką rolę składniki te odgrywają w funkcjonowaniu istniejącego przedsiębiorstwa. Wymagane jest więc, aby zorganizowana część przedsiębiorstwa już w chwili jej zbycia stanowiła u zbywcy wyodrębnioną organizacyjnie i funkcjonalnie część przedsiębiorstwa.