Wydatki marketingowe w świetle orzecznictwa NSA (cz. 3)

W praktyce prowadzenia przez podatników działalności gospodarczej zdarza się często, że między przychodami a kosztami ponoszonymi w celu ich osiągnięcia nie ma zbieżności czasowej. W konsekwencji takiego stanu rzeczy zazwyczaj pojawia się problem, w którym roku podatkowym wspomniane koszty należy potrącić.

Kwestię zaliczania kosztów do poszczególnych lat podatkowych regulują postanowienia art. 15 ust. 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (j.t. Dz.U. z 2000 r. Nr 54, poz. 654 ze zm.). Zgodnie z ogólną zasadą wyrażoną w tym przepisie koszty uzyskania przychodów są potrącalne tylko w tym roku podatkowym, którego dotyczą, przy czym dopuszczalne jest także potrącenie kosztów uzyskania przychodów poniesionych w latach poprzedzających rok podatkowy, ale dotyczących przychodów danego roku podatkowego oraz określonych co do rodzaju i kwoty kosztów uzyskania, które zostały zarachowane, chociaż ich jeszcze nie poniesiono, jeżeli odnoszą się do przychodów danego roku podatkowego. Jeśli jednak ich zarachowanie nie było możliwe, są one potrącalne w roku, w którym zostały poniesione.

Praktyka wskazuje, że zarówno organy podatkowe, jak i Naczelny Sąd Administracyjny podchodzą w różny sposób do czasowego związku wydatków na marketing z uzyskiwanym przychodem. Wyrażane są zarówno „liberalne” poglądy dopuszczające kwalifikację tych wydatków do kosztów podatkowych w roku ich poniesienia, jak i prezentujące restrykcyjne podejście do omawianego zagadnienia, które koszty marketingowe nakazuje wiązać z rokiem wystąpienia przychodów z tego tytułu. W takim duchu orzekł NSA między innymi w wyroku z 13 maja 1998 r. (sygn. akt SA/Rz 2384/97), stwierdzając, iż „w pełni uprawniona jest ocena, że poniesiony przez spółkę wydatek (...) za przeprowadzenie badania rynku dla oceny możliwości zbytu dziczyzny na całym obszarze Niemiec nie miał związku z uzyskiwanym przychodem 1994 r. (jak również następnych lat, tj. 1995 i 1996), skoro żadnego przychodu z tego tytułu w tym roku spółka nie uzyskała. Skarżąca w 1994 r. uzyskała przychody jedynie ze sprzedaży towarów importowanych (wędlin) od jednego dostawcy (...). Skoro zatem przedmiotem działalności skarżącej w 1994 r. była sprzedaż towarów wyłącznie na rynku krajowym i było to w tym czasie jedyne źródło przychodów spółki, to wynikający z opracowania ewentualny eksport dotyczyłby przyszłych okresów. W świetle powyższego oczywistym jest, iż zasadnie przyjęto w zaskarżonej decyzji, że nie były kosztami uzyskania przychodów te wydatki, które nie uwarunkowały wystąpienia przychodów w 1994 r., co w świetle art. 15 ust. 4 ustawy nie wyklucza rozpatrzenia ich w tych kategoriach w tym roku, w którym z tego opracowania spółka uzyska przychód”.