Zaliczka, zadatek - ujęcie w księdze

Zaliczka, zadatek stanowią pewną część wynagrodzenia, jakie należy się za sprzedany towar czy wykonaną usługę. Kontrahent dokonuje wpłaty zaliczki przed wykonaniem zobowiązania. Cel takiej zaliczki jest różnorodny - służy ona zabezpieczeniu interesów stron, jak też pokryciu części kosztów wykonania usługi. Na marginesie warto zauważyć, iż Kodeks cywilny w art. 394 odnosi się wyłącznie do zadatku, także z ochrony przewidzianej w tym przepisie korzysta zadatek, nie zaliczka. Artykuł ten stanowi, iż w braku odmiennego zastrzeżenia umownego albo zwyczaju zadatek dany przy zawarciu umowy ma to znaczenie, że w razie niewykonania umowy przez jedną ze stron druga strona może bez wyznaczenia dodatkowego terminu od umowy odstąpić i otrzymany zadatek zachować, a jeżeli sama go dała, może żądać sumy dwukrotnie wyższej. Przepis ten stanowi ponadto, że zadatek podlega zaliczeniu na poczet świadczenia strony, która go dała, przy braku możliwości zaliczenia - zadatek podlega zwrotowi. W razie rozwiązania umowy zadatek powinien być zwrócony i nie ma obowiązku zwrotu sumy w podwójnej wysokości; tak samo jest w przypadku, gdy niewykonanie umowy nastąpiło z przyczyn, za które strony nie ponoszą odpowiedzialności albo za które odpowiedzialność ponoszą obie strony.