Podatek naliczony od czynności nie podlegających opodatkowaniu po nowelizacji

Podatek naliczony od czynności nie podlegających opodatkowaniu po nowelizacji

Nowela do ustawy o VAT wprowadzona na mocy ustawy z 17 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 105, poz. 1107) miała na celu rozwiązanie problemu dotyczącego możliwości odliczenia podatku naliczonego od czynności nie podlegających opodatkowaniu. Z Szóstej Dyrektywy Rady z 17 maja 1997 r. w sprawie harmonizacji przepisów państw członkowskich dotyczących podatków obrotowych – wspólny system podatku od wartości dodanej – ujednolicona podstawa wymiaru podatku (77/388/EEC) jasno wynika, że podatnik jest uprawniony do odliczenia podatku naliczonego tylko w takim stopniu, w jakim zakupione towary lub usługi służą celom transakcji podlegającej opodatkowaniu. W polskiej ustawie o VAT brak było jasnego przepisu statuującego wymienioną zasadę – wyprowadzano ją, powołując się na art. 20 ust. 2 ustawy z 8 stycznia 1993 r. o podatku od towarów i usług oraz o podatku akcyzowym (Dz.U. Nr 11, poz. 50 ze zm.) Tym samym więc odmawiano prawa do odliczenia podatku naliczonego związanego z zakupami towarów i usług, które służyły czynnościom nie podlegającym opodatkowaniu. Praktykę tę zanegowało wiele składów orzekających NSA oraz SN, uznając, iż art. 20 ust. 2 nie ustanawia samodzielnej zasady, lecz odnosi się wyłącznie do art. 20 ust. 1 i może mieć zastosowanie tylko do podatników wykonujących jednocześnie czynności zwolnione i opodatkowane (np. wyrok SN z 4 listopada 1998 r., sygn. akt III RN 77/98; oraz wyroki NSA: z 22 lutego 2000 r., sygn. akt III SA 7776/98; z 7 stycznia 2000 r., sygn. akt I SA/Wr 1845/98, z 22 stycznia 1999 r., sygn. akt I SA/Łd 286/97; z 27 listopada 1998 r., sygn. akt I SA/Po 2025/97). Potwierdzono w ten sposób, że podatnik może dokonać odliczenia podatku naliczonego związanego z czynnościami nie podlegającymi opodatkowaniu, jakkolwiek orzecznictwo nie było w tej mierze jednolite, czego przykładem jest wyrok NSA z 18 lutego 1999 r. (sygn. akt I SA/Ka 960/97), w którym skład orzekający zajął zupełnie przeciwstawne stanowisko.