Gospodarka nieruchomościami: orzeczenia sądów administracyjnych z I półrocza 2024 r., na które muszą zwrócić uwagę włodarze

Gospodarka nieruchomościami to jedno z ważniejszych zadań własnych gminy. Zgodnie z art. 25 ustawy o gospodarce nieruchomościami (dalej: u.g.n.) gminnym zasobem nieruchomości gospodaruje wójt, burmistrz albo prezydent miasta. Katalog zadań, jakie muszą w tym zakresie wykonać, jest szeroki. Z art. 25 ust. 2 u.g.n. w związku z art. 23 ust. 1 u.g.n. wynika m.in., że należą do nich np.:

• ewidencjonowanie nieruchomości,
• zapewnianie wyceny nieruchomości;
• zabezpieczanie nieruchomości przed uszkodzeniem lub zniszczeniem;
• naliczanie należności za nieruchomości udostępniane z zasobu oraz prowadzenie windykacji tych należności;
• zbywanie oraz nabywanie nieruchomości, wydzierżawianie, wynajmowanie, użyczanie oraz oddawanie w użytkowanie nieruchomości wchodzących w skład gminnego zasobu, podejmowanie czynności w postępowaniu sądowym.

Ponadto do obowiązków włodarzy należy sporządzanie planów wykorzystania zasobu, przygotowywanie opracowań geodezyjno-prawnych i projektowych, dokonywanie podziałów oraz scaleń i podziałów nieruchomości, a także wyposażanie ich – w miarę możliwości – w niezbędne urządzenia infrastruktury technicznej.

To oczywiście tylko część zadań włodarzy. W praktyce na tym tle często dochodzi do sporów, które znajdują rozstrzygnięcie przed sądami administracyjnymi. Przedstawiamy kilka kluczowych wyroków z ostatnich miesięcy, dotyczących różnych obszarów gospodarowania nieruchomościami.

Kiedy można uznać, że jest realizowany cel wywłaszczenia

► Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 27 lutego 2024 r. (sygn. akt I OSK 2344/20)

► „Celem wywłaszczenia zawsze jest nabycie tytułu prawnego do nieruchomości, co dopiero pozwala inwestorowi na przeprowadzenie procesu inwestycyjnego. Natomiast ograniczenie w sposobie zagospodaro wania terenu, w tym utrzymanie terenów zielonych bez działań inwestorskich, realizuje się przez postanowienia planów zagospodarowania, przez ograniczenie prawa własności, bez jego odejmowania. Co do zasady nie można zatem zgodzić się z tym, że utrzymanie terenów zielonych, odpowiadających postanowieniom planu miejscowego, świadczy o realizacji celu wywłaszczenia. Cele wywłaszczenia regulował art. 3 ustawy z 12 marca 1958 r. o zasadach i trybie wywłaszczania nieruchomości, którego brzmienie potwierdza powyższą tezę, że wywłaszczenie służyło nabyciu tytułu prawnego do nieruchomości niezbędnych do realizacji określonych zamierzeń inwestycyjnych, a nie do utrzymania sposobu zagospodarowania określonego planem, który podjęcia żadnych działań inwestycyjnych nie wymagał”.