praktyka

Obowiązek wystawienia faktury nie zawsze jest oczywisty

Wątpliwości można mieć w sytuacji, gdy nabywca dopiero po dokonaniu transakcji poinformuje sprzedawcę, że jest podatnikiem VAT. Dodatkowe komplikacje mogą się pojawić, jeśli taki kupujący zażąda faktury po upływie terminu na jej wystawienie

Zgodnie z art. 106b ust. 1 pkt 1 art. 111 ust. 1 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2024 r. poz. 361; dalej: ustawa o VAT) w przypadku odpłatnego świadczenia usług i dostawy towarów, których miejsce opodatkowania znajduje się w Polsce, obowiązek fakturowania z mocy prawa powstaje wyłącznie wówczas, gdy nabywcą jest:

• podatnik VAT,
• podatnik podatku od wartości dodanej albo podatku o podobnym charakterze,
• osoba prawna niebędąca podatnikiem.

Ważne przy tym jest to, że w żadnym z przepisów ustawy o VAT prawodawca nie wprowadził ogólnego domniemania, że usługi czy dostawy towarów (lub chociaż tylko niektóre z nich) są świadczone na rzecz wskazanych w poprzednim zdaniu podmiotów – co skutkowałoby każdorazowym obowiązkowym fakturowaniem takiej sprzedaży. Zatem zasadne jest przyjęcie, że obowiązek fakturowania powstanie dopiero wówczas, gdy świadczący usługę czy dokonujący dostawy towaru ma wiedzę na temat tego, że nabywca spełnia warunki określone w art. 106b ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Brak takiej informacji oznacza jednocześnie brak obowiązku fakturowania. Oczywiście istotny jest charakter świadczenia, warunki i okoliczności obiektywne sprzedaży oraz to, czy z uwagi na warunki współpracy pomiędzy stronami sprzedawca miał (czy raczej powinien mieć) wiedzę o statusie nabywcy.