Poradnia z klasyfikacji budżetowej

Gmina wydzierżawiła spółce komunalnej budynki, w których będzie prowadzona działalność na rzecz mieszkańców w ramach tzw. zadań własnych gminy. Regionalna izba obrachunkowa jednak zakwestionowała ujęcie dochodów z czynszów dzierżawnych w paragrafie 047. Czy miała rację?

Analizując podany stan faktyczny, należy zauważyć, że spółka komunalna to spółka w istocie kontrolowana przez macierzystą jednostkę samorządową, w tym przypadku przez gminę.

Spółka komunalna – mimo tego, że jest jednostką kontrolowaną przez samorząd w znaczeniu kapitałowym – jako podmiot prawa jest jednostką samodzielną. Nie ma więc wątpliwości co do tego, że może być stroną stosunków cywilnoprawnych, w tym umowy dzierżawy. Umowa dzierżawy ma zaś podstawy normatywne w przepisach kodeksu cywilnego, gdzie w art. 693 postanowiono, że w umowie dzierżawy wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz. Przy czym czynsz może być zastrzeżony w pieniądzach lub świadczeniach innego rodzaju. Może być również oznaczony w ułamkowej części pożytków.

Gmina – w podanym stanie faktycznym – jest więc beneficjentem dochodów z tytułu czynszu dzierżawnego. Dochód tego rodzaju powinien być więc w odpowiedni sposób ujęty w budżecie, czyli z uwzględnieniem przepisów rozporządzenia ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. I tak, jeśli chodzi o podany stan faktyczny, to paragraf 047 ma oznaczenie: „Wpływy z opłat za trwały zarząd, użytkowanie i służebności”. Nie powinien być jednak stosowany do ujmowania dochodów z tytułu czynszu dzierżawnego, bowiem – jak wynika z jego opisu – dotyczy zamkniętego katalogu dochodów, w tym z tytułu trwałego zarządu, użytkowania i służebności. Do żadnej z tych kategorii nie można jednak zaliczyć czynszu dzierżawnego. W tym zakresie adekwatnym wyborem będzie paragraf 075, oznaczony: „Wpływy z najmu i dzierżawy składników majątkowych Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub innych jednostek zaliczanych do sektora finansów publicznych oraz innych umów o podobnym charakterze”.