Dlaczego honorowy dawca osocza nie ma już prawa do dwudniowego zwolnienia z pracy

Nasz pracownik przez dwa dni był nieobecny w pracy, przy czym jego zdaniem jest to absencja usprawiedliwiona, bo związana z honorowym oddaniem osocza. Na potwierdzenie tego przyniósł zaświadczenie z regionalnej stacji krwiodawstwa. Czy honorowym dawcom składników krwi przysługują dwa dni wolnego, za które powinni otrzymać wynagrodzenie?

By odpowiedzieć na to pytanie, warto się cofnąć w czasie. Otóż przed pandemią honorowym dawcom krwi zgodnie z art. 9 ust. 1 ustawy o publicznej służbie krwi przysługiwało zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddali krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Jednak w trakcie epidemii jednym z pomysłów na walkę z COVID-19 było posługiwanie się osoczem ozdrowieńców. Ustawodawca postanowił wprowadzić zmiany w przepisach. Mianowicie na podstawie ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw doszło do nowelizacji ustawy o publicznej służbie krwi. I tak art. 9 ust. 1 pkt 1 tego aktu otrzymał brzmienie „Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach”. Jednocześnie ustawodawca dodał art. 9a, gdzie w ust. 1 pkt 1 wskazał, że „W przypadku ogłoszenia stanu zagrożenia epidemicznego albo stanu epidemii honorowemu dawcy krwi, który oddał krew lub jej składniki, w tym osocze po chorobie COVID-19, przysługują uprawnienia, o których mowa w art. 9, z tym że wymiar zwolnienia od pracy oraz zwolnienia od wykonywania czynności służbowych przysługuje w dniu, w którym oddał krew lub jej składniki, oraz w dniu następnym”. Przepis ten więc jednoznacznie przesądził o tym, że zarówno oddanie krwi, jak i oddanie samych składników krwi skutkują powstaniem uprawnienia do dwóch dni wolnego, za które honorowy dawca otrzymuje wynagrodzenie. Powyższe zmieniło się jednak od 20 kwietnia 2023 r., kiedy w życie weszła ustawa o Krajowej Sieci Onkologicznej. Znowelizowała ona też ustawę o publicznej służbie krwi w ten sposób, że usunięto z niej art. 9a ust. 1 pkt 1 oraz uzupełniono art. 9 ust. 1 pkt 1. W rezultacie ten przepis obecnie brzmi: „Zasłużonemu honorowemu dawcy krwi i honorowemu dawcy krwi przysługuje zwolnienie od pracy oraz zwolnienie od wykonywania czynności służbowych w dniu, w którym oddaje krew, oraz w dniu następnym, a także na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 298