W sporze o opłacanie składek ze zlecenia przez pracodawcę zleceniodawca ma status zainteresowanego

ZUS stwierdził, że niektórzy z naszych zleceniobiorców nie podlegają ubezpieczeniu jako zleceniobiorcy, ale jako pracownicy. Zdaniem ZUS skoro nasza firma jest powiązana kapitałowo z ich pracodawcą, to właśnie pracodawca powinien opłacać za nich składki. Jaka jest nasza rola w sprawie? Na razie nie otrzymaliśmy w tej sprawie żadnej decyzji.

W opisywanym przypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych zastosował art. 8 ust. 2a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (dalej: ustawa systemowa), z którego wynika, że za pracownika, w rozumieniu tej ustawy, uważa się także osobę wykonującą pracę na podstawie umowy agencyjnej, umowy zlecenia lub innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, albo umowy o dzieło, jeżeli umowę taką zawarła z pracodawcą, z którym pozostaje w stosunku pracy, lub jeżeli w ramach takiej umowy wykonuje pracę na rzecz pracodawcy, z którym pozostaje w stosunku pracy. Jeśli ZUS uzna, że taka sytuacja ma miejsce w kontrolowanym przez niego przypadku, wydaje decyzję, w której stwierdza, że przychody z umowy cywilnoprawnej stanowią podstawę wymiaru składek, które musi odprowadzić pracodawca, a nie zleceniodawca. Pracodawca powinien doliczyć te kwoty do przychodu ze stosunku pracy i odprowadzić składki łącznie. Oznacza to zarazem, że składek tych nie powinien odprowadzać zleceniodawca. Te już odprowadzone stanowią zatem nadpłatę na jego koncie. Jak jednak podkreślił Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z 30 listopada 2022 r., sygn. akt III AUa 466/2, art. 8 ust. 2a ustawy systemowej nie likwiduje prawnej odrębności umowy cywilnoprawnej. Powoduje jednak, że w tego rodzaju przypadkach nie istnieje samodzielne (odrębne) ubezpieczenie społeczne z zatrudnienia na podstawie umowy cywilnej, lecz tylko podleganie ubezpieczeniom społecznym z pracowniczego zatrudnienia. Ubezpieczony ma więc niejako dwa zatrudnienia, czyli na podstawie stosunku pracy i na podstawie umowy zlecenia. Jednak wspomniany art. 8 ust. 2a powoduje, że mamy do czynienia z wyjątkową sytuacją, a mianowicie sumowaniem przychodów z tych tytułów i opłacaniem składek tylko przez jednego płatnika łącznie.