Odszkodowania planistyczne będą szacowane na nowych zasadach

7 stycznia 2023 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym poprawiająca sytuację właścicieli nieruchomości, którzy wpadli w tzw. lukę planistyczną. Ich roszczenia mogą być teraz korzystniej wyceniane niż w poprzednim stanie prawnym

Mowa o ustawie z 16 listopada 2022 r. o zmianie ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. z 2022 r. poz. 2747; dalej: nowelizacja). Jak czytamy w uzasadnieniu, które było dołączone do projektu ustawy nowelizującej - celem zmian jest przesądzenie, że w przypadku wprowadzenia nowego planu zagospodarowania przestrzennego po okresie luki planistycznej gmina płaci sprzedającemu nieruchomość (pełne) odszkodowanie w wysokości różnicy wartości nieruchomości wnikającej z jej przeznaczenia w dawnym planie (czyli sprzed 1995 r.) a jej wartością wynikającą z nowego planu, a nie - jak dotychczas - różnicę w wysokości różnicy między wartością wynikającą z faktycznego wykorzystania nieruchomości a nowym planem. Tym samym nowela dostosowuje ustawę z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (t.j. Dz.U. z 2022 r. poz. 503; ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 2747; dalej: u.p.z.p.) do wyroku TK z 22 maja 2019 r. (sygn. akt SK 22/16). W orzeczeniu tym TK orzekł, że art. 37 ust. 1 u.p.z.p., rozumiany w ten sposób, że pozwala na ustalenie mniej korzystnego przeznaczenia nieruchomości niż w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego, uchwalonym przed 1 stycznia 1995 r., jest niezgodny z art. 64 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. Przy czym - co istotne - TK nie orzekł o niezgodności samego przepisu, ale o sposobie jego wykładni. Dlatego też na mocy nowelizacji zmianie nie uległ sam art. 37 ust. 1 u.p.z.p., lecz dokonano modyfikacji w art. 87 u.p.z.p., w którym po ust. 3a dodano ust. 3b w brzmieniu: „Jeżeli uchwalenie planu miejscowego nastąpiło po dniu 31 grudnia 2003 r. w związku z utratą mocy przez miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego uchwalony przed dniem 1 stycznia 1995 r., przepisu art. 37 ust. 1 zdanie drugie niniejszej ustawy, w odniesieniu do obniżenia wartości nieruchomości, nie stosuje się, o ile wartość nieruchomości określona przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu ustalonego w szczegółowym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym przed dniem 1 stycznia 1995 r. jest większa niż wartość nieruchomości określona przy uwzględnieniu faktycznego sposobu jej wykorzystywania po utracie mocy tego planu. W takim przypadku obniżenie wartości nieruchomości, o którym mowa w art. 36 ust. 3, stanowi różnicę między wartością nieruchomości określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu ustalonego w szczegółowym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonym przed dniem 1 stycznia 1995 r. a jej wartością określoną przy uwzględnieniu przeznaczenia terenu ustalonego w planie miejscowym”.