Co z VAT od usług noclegowych i gastronomicznych

Podatnik nabył kompleksową usługę szkoleniową, która obejmowała także nocleg i posiłki. Wszystkie elementy składowe tej usługi były odrębnie wyszczególnione na fakturze. Czy ma on prawo do odliczenia VAT od kosztów noclegu i żywienia?

Nabywając usługi noclegowe i gastronomiczne, podatnicy w pierwszej kolejności kierują się art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT, który wskazuje na brak możliwości (poza drobnymi wyjątkami) odliczenia podatku naliczonego z tytułu zakupu takich usług. Częściowym naruszeniem tej zasady jest wyrok TSUE z 2 maja 2019 r., sygn. C-225/18, który odniósł się do nabycia usługi noclegowej i gastronomicznej w ramach szeroko rozumianej usługi turystycznej, gdzie nabyte usługi były refakturowane na klienta. W analizowanej sytuacji mamy jednak do czynienia ze świadczeniem kompleksowym, co stanowi zaprzeczenie mechanizmu refakturowania. Jak wynika ze słownikowego rozumienia wyrażenia, „usługa kompleksowa” oznacza, że jest to zespół świadczeń uzupełniających się wzajemnie, tworzących pewną całość. Zasadniczo każde świadczenie w zakresie opodatkowania VAT powinno być traktowane jako odrębne. Bogate orzecznictwo sądów administracyjnych i TSUE wskazuje jednak, że jeżeli z punktu widzenia ekonomicznego (gospodarczego) mamy do czynienia z jedną usługą, na którą składają się liczne świadczenia (towary lub usługi), to takiej usługi nie należy w sposób sztuczny dzielić wyłącznie dla celów opodatkowania poszczególnych elementów składowych. Oznacza to, że okoliczności faktyczne i charakter usługi decydują, czy mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym. Jeżeli wykonanie usługi w sposób prawidłowy (oczekiwany przez zamawiającego) wymaga również wyświadczenia dodatkowych (pomocniczych) elementów, wówczas mamy do czynienia z jednym, nierozerwalnym świadczeniem. W związku z tym zakup usługi kompleksowej, w skład której wchodzą nocleg i gastronomia - pod warunkiem że te usługi nie mają charakteru podstawowego - jest nabyciem świadczenia, do którego art. 88 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT nie ma zastosowania.