Sankcje administracyjne: o jakich zasadach powinny pamiętać organy

Odpowiedzialność administracyjna przez długi czas była tematem pozostawionym na uboczu względem reguł odpowiedzialności karnej i odpowiedzialności cywilnej, mimo iż represyjność norm administracyjnych jest często większa niż na gruncie prawa karnego. Sankcje administracyjne mają na celu głównie walor odstraszający, czemu sprzyjają zasady kształtujące ten rodzaj odpowiedzialności jako tej niezależnej od winy i odnoszącej się ściśle do szczegółowych naruszeń norm prawa administracyjnego. Reguły ponoszenia odpowiedzialności administracyjnej nie zostały skodyfikowane w taki sposób, jak to uczyniono względem norm prawa karnego, w tym wykroczeniowego, choć wiele przepisów zawarto w kodeksie postępowania administracyjnego (dalej: k.p.a.). Normom prawa administracyjnego daleko także do norm prawa cywilnego - chociaż można dostrzec podobieństwo norm prawa administracyjnego co do cywilistycznej zasady odpowiedzialności na podstawie ryzyka. W pierwszym przypadku jest to nierzadko odpowiedzialność wręcz absolutna i oparta na władczym działaniu organu. Sankcje administracyjne i zasady ich wymierzania to temat bardzo praktyczny, z którym w różnych aspektach - zarówno po stronie organów administracji, jak i po stronie adresatów decyzji - prawnicy Sowisło Topolewski Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych S.K.A. mają do czynienia na co dzień. W przedstawionym monotemacie dotyczącym sankcji administracyjnych, w tym głównie kar pieniężnych, wskazujemy na kilka istotnych kwestii związanych z procedurą wymierzania kar administracyjnych. Przede wszystkim - jako zagadnienie wprowadzające do tematu sankcji administracyjnych - przedstawiamy podstawowe zasady ogólne wymierzania kar administracyjnych zebrane w kodeksie postępowania administracyjnego (s. C2), które konfrontujemy z praktyką wymierzania kar na gruncie: ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (s. C6), ustawy o ochronie przyrody w sprawach o usunięcie, uszkodzenie lub zniszczenie drzewa (s. C6), prawa budowlanego (s. C7) oraz ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (s. C8). Problem sankcji omawiamy także z punktu widzenia ich egzekucji (s. C4). Istotne i ważne zagadnienia to także relacja odpowiedzialności administracyjnej do odpowiedzialności karnej (s. C4) oraz przedawnienie w prawie administracyjnym (s. C3). To wszystko przedstawiamy na podstawie aktualnego orzecznictwa sądów administracyjnych (s. C4). Na koniec tego wprowadzenia warto wskazać szczególnie istotne orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 21 października 2015 r., sygn. akt P 32/12, w którego uzasadnieniu znalazło się obszerne stanowisko co do zasad ponoszenia odpowiedzialności administracyjnej i charakteru prawnego administracyjnych kar pieniężnych. Orzeczenie to powinno być traktowane przez organy administracji jako zawierające reguły interpretacyjne sankcyjnych przepisów administracyjnych. Te wytyczne mają znaczenie m.in. dla sposobu prowadzenia postępowania dowodowego przez organ. ©℗