Specustawa ukraińska – łatwiej o legalizację pobytu i zatrudnienia

poleca

13 marca 2022 r. weszła w życie - z mocą obowiązującą wstecz od 24 lutego 2022 r. - ustawa z 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa (Dz.U. poz. 583, ost.zm. Dz.U. z 2022 r. poz. 830; dalej: specustawa). Niestety, w związku z ekspresowym tempem, w jakim regulacja ta została opracowana i uchwalona, ustawodawcy nie udało się uniknąć błędów i nieścisłości w tekście ustawy. Niekiedy są one bardzo poważne i utrudniają ustalenie praw przysługujących osobom uciekającym przed wojną. W efekcie przewidziane w specustawie postępowania administracyjne związane z rejestracją pobytu tych osób, które w założeniu miały być uproszczone, stają się skomplikowane, w szczególności dla firm, które muszą ocenić, czy mogą zatrudnić cudzoziemca. W związku z tym już 23 marca 2022 r. uchwalono w kilku aktach prawnych pierwsze zmiany korygujące treść specustawy. Następnie, 8 kwietnia 2022 r., Sejm uchwalił kompleksową nowelizację do specustawy ukraińskiej (ustawa z 8 kwietnia 2022 r. zmieniająca ustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa), ale i te zmiany nie rozwiązują wszystkich praktycznych problemów związanych ze stosowaniem specustawy. W ostatniej części naszego artykułu wskazujemy najpilniejsze do rozwiązania problemy, które powinny zostać dodatkowo rozwiązane przez ustawodawcę.

rejestracja pobytu i uzyskiwania numeru pesel

Jedną z istotniejszych zmian wprowadzonych przez nowe przepisy jest wydłużenie z 60 do 90 dni terminu, w którym uciekający przed wojną Ukraińcy powinni przejść procedurę rejestracji w urzędzie gminy. Termin ten należy nadal liczyć od dnia wjazdu cudzoziemca na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Choć wydaje się, że większość obywateli Ukrainy, którzy przybyli do Polski bezpośrednio po wybuchu wojny, zdążyła dokonać tej formalności, rządzący dostrzegli, że spora część uchodźców ma rejestrację jeszcze przed sobą. Zdecydowano się zatem na przedłużenie tej możliwości oraz odciążenie urzędów od dużej liczby wniosków składanych w ostatnim momencie. Co ważne, zgodnie z pierwotnym (i niezmienionym przez nowelizację) kształtem przepisów specustawy rejestracja pobytu w urzędzie gminy łączy się z nadaniem numeru PESEL. Powiadomienie o nadaniu numeru PESEL jest nie tylko dokumentem wykazującym legalność pobytu cudzoziemca w Polsce, lecz także potwierdzeniem jego uprawnienia do korzystania z praw przewidzianych w specustawie. Numer PESEL w szczególności przyda się przy korzystaniu z pomocy medycznej, ubieganiu się o świadczenia z pomocy społecznej. Jest także potrzebny do założenia działalności gospodarczej.