Samorządy też mogą szybko zatrudniać obywateli Ukrainy, ale nie wszystkich i nie na każdym stanowisku

Po zapewnieniu uchodźcom zakwaterowania i wyżywienia kolejną pilną potrzebą jest znalezienie im pracy. Samorządy starają się pomóc także w tym obszarze, organizując punkty informacyjne czy platformy ogłoszeniowe dla pracodawców oraz osób poszukujących zatrudnienia. Rozglądają się też w swoich strukturach, poszukując stanowisk, które nie są obsadzone, by zatrudnić na nich Ukraińców. Na przykład, na prośbę marszałka województwa zachodniopomorskiego jednostki podległe samorządowi przygotowały listę około 170 wakatów, na które dotąd bezskutecznie poszukiwały pracowników. Są to głównie oferty dla lekarzy, pielęgniarek, ratowników medycznych czy salowych, ale nie brakuje też wolnych etatów w instytucjach kultury, uzdrowiskach, placówkach edukacyjnych czy ośrodkach drogowych. Powstaje jednak pytanie, czy zatrudnienie osoby z Ukrainy jest w danej jednostce możliwe. Przypominamy najważniejsze zasady.

Co do zasady pracownikiem samorządowym może być osoba, która jest obywatelem polskim (art. 6 ust. 1 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych). Chyba że ktoś jest obywatelem Unii Europejskiej lub innego państwa, któremu na podstawie przepisów wspólnotowych lub umów międzynarodowych przysługuje prawo do podjęcia zatrudnienia w naszym kraju. Jeżeli chodzi o Ukrainę, to zawarła ona z UE umowę, na mocy której jej obywatele zatrudnieni legalnie w jednym z krajów Unii mają prawo do takich samych warunków pracy, jak obywatele tego kraju. Dodatkowo istnieje też umowa między Ukrainą a Polską w zakresie zabezpieczenia społecznego, gdzie są uregulowane wszelkie kwestie związane z ubezpieczeniem społecznym pracowników. Tak więc w przypadku osób z Ukrainy ww. warunek wydaje się spełniony. Kolejny jest związany ze znajomością języka polskiego. Ustawa o pracownikach samorządowych wyraźnie wskazuje, że należy to potwierdzić stosownym dokumentem określonym w przepisach o służbie cywilnej. Jeśli te wymogi są spełnione, można zatrudnić obywatela Ukrainy w urzędzie, ale nie na stanowisku polegającym na bezpośrednim czy nawet pośrednim wykonywaniu władzy publicznej i związanym z ochroną generalnych interesów państwa. Ustawodawca nie ograniczył więc możliwości zajmowania stanowisk urzędniczych tylko do obywateli Rzeczypospolitej Polskiej, ale wprowadził pewne ograniczenia dla cudzoziemców ubiegających się o takie stanowiska. Przy czym w przepisach nie znajdziemy katalogu stanowisk, które w urzędzie mogą być zajmowane przez takie osoby. Wiąże się to z koniecznością dokonania przez kierownika jednostki organizacyjnej oceny stanowiska, na które ogłaszany jest nabór. Ustalenie spektrum tak zdefiniowanych stanowisk nie jest jednak zabiegiem prostym. W praktyce dostęp cudzoziemców do wolnych stanowisk urzędniczych jest bardzo ograniczony i sprowadza się tak naprawdę do stanowisk pomocniczych i obsługi.