Określenie prawa właściwego dla pracownika delegowanego to bieg z przeszkodami

Przy jego ustalaniu trzeba wziąć pod uwagę przepisy aktów nie tylko prawa europejskiego, lecz także krajowego. Ważne jest również orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE

Kwestia prawa właściwego dla umowy o pracę pracownika delegowanego do pracy za granicę jest częstokroć bagatelizowana przez pracodawców, gdy rozpoczyna się procedura wysyłania pracowników za granicę. Warto jednak przyjrzeć się temu zagadnieniu uważniej. Zrozumienie obowiązujących reguł nie tylko ustrzeże pracodawcę przed potencjalnymi roszczeniami ze strony pracownika i zastrzeżeniami inspekcji pracy, lecz także pozwoli bardziej efektywnie zaplanować koszty pracy.

Podstawowe znaczenie mają tutaj regulacje rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 593/2008 w sprawie prawa właściwego dla zobowiązań umownych (Rzym I) w zakresie dotyczącym prawa właściwego dla umowy o pracę (dalej: rozporządzenie Rzym I) oraz dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług (dalej: dyrektywa 96/71) w zakresie dotyczącym norm prawa pracy obowiązujących pracowników delegowanych na terytorium państw Unii. Rozporządzenie Rzym I w art. 8 wskazuje zasady, jakimi należy się kierować, stosując prawo właściwe dla umowy o pracę. Przepisy dyrektywy 96/71 wskazują zasady stosowania prawa pracy dla pracowników delegowanych, są przepisami z zakresu europejskiego prawa pracy. To rozróżnienie jest kluczowe dla prawidłowego zrozumienia zasad określonych w dalszej części artykułu.

Reguły kolizyjne

Zgodnie z art. 8 ust. 1 rozporządzenia Rzym I „indywidualna umowa o pracę podlega prawu wybranemu przez strony”. Strony stosunku pracy mogą więc wybrać prawo, które będzie regulowało ich wzajemne prawa i obowiązki. Zasadę tę potwierdził Trybunał Sprawiedliwości UE, który stoi także na stanowisku, że zgodna wola stron musi mieć pierwszeństwo przed każdym innym kryterium (orzeczenie TSUE z 15 grudnia 2011 r., sprawa C-384/10). Jeżeli zatem strony umowy o pracę wybiorą prawo właściwe, to należy wówczas przyjąć generalną właściwość prawa wybranego. Należy jednak mieć na uwadze przepis szczególny, zgodnie z którym wybór prawa nie może prowadzić do pozbawienia pracownika ochrony przyznanej mu na podstawie przepisów, których nie można wyłączyć w drodze umowy, na mocy prawa, jakie - w przypadku braku wyboru - byłoby właściwe zgodnie z art. 8 ust. 2, 3 i 4 rozporządzenia Rzym I.